ျမစ္ဆံုအေရး နယ္ပယ္စံုမွ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးပြဲ

ဓာတ္ပံု - Eleven Media Group

ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံအေရး နယ္ပယ္အသီးသီးမွ ပါဝင္ေဟာေျပာတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံ ေဟာေျပာပြဲကို မေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ Parkroyal Hotel မွာ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ သစ္ေတာပညာရွင္ ဦးအုန္းက အဖြင့္အမွာစကား ေျပာၾကားၿပီး ဦးဝင္းမ်ိဳးသူ (Eco Dev)၊ ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္ (ထြန္းလြင္ ေဖာင္ေဒးရွင္း)၊ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား ဒူဝါေဇာင္ဂမ္၊ Eleven Media Group က ေဒါက္တာ သန္းထြဋ္ေအာင္တို႔က ေဟာေျပာၾကပါတယ္။

ေဟာေျပာခ်က္ တခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေပးထားတဲ့ လင့္ခ္မွာ ဖတ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဆည္ေၾကာင့္ ေရမစီးေတာ့တဲ့ ျမစ္ေတြ ရွိတယ္

“ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ဇီ၀စုံလင္ ႂကြယ္၀ေသာေဒသျဖစ္ကာ ျပည္ပပညာရွင္မ်ားက ယခုအတိုင္းထားလွ်က္ ထိန္းသိမ္းထားျခင္းကသာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ကမၻာတြင္ ဆည္မ်ားတည္ေဆာက္မႈေၾကာင့္ ေရမစီးေတာ့သည့္ျမစ္မ်ား၊ ပင္လယ္တြင္းသို႔ စီး၀င္ခြင့္မရေတာ့သည့္ျမစ္မ်ားလည္း ရွိေနေၾကာင္း ...” (ဦးအုန္း၏ အဖြင့္မိန္႔ခြန္း အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္)


အငွားကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ပါနဲ႔

“ကမၻာမႇာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲတာေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဆည္ေတြရဲ႕ ေတာင့္တင္းခိုင္မာစိတ္ခ်ရမႈက အလြန္အမင္းအႏၲရာယ္မ်ား လာပါတယ္၊ သမား႐ိုးက်တည္ေဆာက္ေရး နည္းပညာေတြနဲ့ မလုံေလာက္ေတာ့ဘဲ ျပန္စဥ္းစားရမယ့္ အေျခအေနေရာက္ေနပါၿပီ။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီဆည္ေတြက သဘာ၀ေဘးခံႏိုင္ပါ့ မလားဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသဟာ ငလ်င္ေၾကာႀကီး ေတြရွိတဲ့ေဒသပါ။ .......... တ႐ုတ္ Three Gorges ဆည္ႀကီး မိုးမ်ားလို႔ အျမင့္ဆုံးေရမႇတ္ေရာက္ၿပီး ဆည္ေရလႊတ္လိုက္ရလို႔ ဆည္ေအာက္ပိုင္းေရလႊမ္းမိုးမယ့္ အႏၲရာယ္ကို ၂၀၁၀ မိုးတြင္းတုန္းက ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က လွ်ပ္စစ္လိုခ်င္တာလား၊ ေဆာက္ခ်င္ တာလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဆည္ေတြက လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚတဲ့ အရင္းရွင္ စနစ္ခ်စားမႈေတြရဲ့ တရားခံပါ။ ထင္ရွားတဲ့ သာဓကကေတာ့ မေလးရွားႏိုင္ငံနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္မွာ ေဆာက္ထားတဲ့ Pergam ဆည္ပါ။ ဒီဆည္အတြက္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံက ေထာက္ပံ့အကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အေမရိကႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ပါရာနာျမစ္မႇာရႇိတဲ့ အီတိုင္ဖူ ဆည္ဆိုရင္ ကမၻာေပၚမႇာ အႀကီမားဆုံး လာဘ္ေပးလဒ္ယူ အရႈပ္အေထြးရႇိတဲ့ဆည္လို႔ အမည္ေပးခံခဲ့ ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေျပာခ်င္ တာကေတာ့ အငွားကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ မလုပ္ၾကဖို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္” (ဦးဝင္းမ်ိဳးသူ၏ ေဟာေျပာခ်က္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္)


ျမစ္ဆံုအနီးတဝိုက္ ေလ့လာ႐ံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါ

“တ႐ုတ္ျပည္အတြက္ေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းက မျဖစ္မေနလုပ္ရမယ့္ အေနအထားျဖစ္ေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူ႔အတြက္ အဲဒါက ထြက္ေပါက္ျဖစ္ေနတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ႏွစ္ဆတိုးၿပီး ထုတ္လုပ္ဖို႔ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္မယ့္ ေပၚလစီကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆီမွာလာၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္တယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ျမစ္ႀကီးေတြ ေကာလာတဲ့အတြက္ လယ္သမားေတြလည္း ဒုကၡေရာက္တယ္။ ငါးေတြေသတယ္။ ျမစ္ေရခန္းေျခာက္ၿပီး ေျမေတြလည္း ပက္ၾကားအက္ ကုန္တယ္။ ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္မႈက အနာဂတ္ေရရွိေရးအတြက္ အေျခအေနမေကာင္းဘူးဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ...... ဧရာ၀တီျမစ္ဆံု အနီးနား တစ္၀ိုက္ေလာက္သာ Environmental Assessment လုပ္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ျပဳလုပ္တာဟာ ဘယ္လို နည္းနဲ႔မႇ Scientific Conclusion ျဖစ္လာမႇာမဟုတ္ဘူး။ ေအာက္ေၾကာ တစ္ေလွ်ာက္အထိ ေလ့လာမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ ငလွ်င္အလႈပ္ဆံုး ေဒသက ျမစ္ဆံုေဒသပဲျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေဒသမ်ိဳးမႇာ ေဆာက္ျခင္းက အႏၲရာယ္ အလြန္ႀကီးပါတယ္” (ေဒါက္တာထြန္းလြင္၏ ေဟာေျပာခ်က္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္)


ေမာ္႐ိုျဖစ္လာမယ့္ဟာကို ဘယ္သူမွ တြက္ခ်က္ျပတာ မရွိဘူး

“က်ိန္ခရမ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ ဒါလည္း ဒီလိုပဲ ေတာင္ကုန္းေပၚက ေရက ေျခာက္ေနရာေလာက္ တစ္ခါတည္းေပါက္ကြဲျပီးေတာ့မႇ ေရေတြျပိဳက်တယ္။ ေရေတြျပိဳက်တဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီေအာက္မႇာ ရွိတဲ့ ေရအားလ်ပ္စစ္စက္႐ံုက ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ဘယ္လိုမွ ေျပးဖို႔လမ္းကို မရႇိေတာ့ဘူး။ အကုန္လံုးပါသြားတယ္။ အေလာင္းေတာင္ရွာလို႔ မေတြ႕ေတာ့ဘူး။ ရြာလည္းပါသြားတယ္။ အဲလိုျဖစ္ပါတယ္။ တန္ဖဲ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ရွိတဲ့နားက တန္ဖဲရြာလည္း တျခမ္းပါသြားတယ္။ ဒါလည္း ညဘက္အိပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မႇာ ျဖစ္လာတဲ့အခါ က်ေတာ့ ဘယ္သူမႇလည္း ေျပးမလြတ္ေတာ့ဘူး။ လူေတြေရာ အိမ္ေတြေရာ အကုန္လံုးပါသြားတာ ရွိတယ္။ ဒါမ်ိဳး ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခဏခဏ ေတာင္ျပိဳက်လို႔ ဆင္းလာတဲ့ေရကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က ကခ်င္လိုေတာ့ ေမာ္႐ိုလို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီေမာ္႐ိုျဖစ္လာမယ့္ဟာကို ဘယ္သူ၊ ဘယ္ပညာရွိမွ ကေန႕အထိ ဘယ္ေန႔ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ဌာနကမႇ ျဖစ္မယ္ဆိုတာကို တြက္ခ်က္ျပတာ မရွိပါဘူး။ တြက္ခ်က္လို႔လည္း မရႏိုင္ပါဘူး။ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ျဖစ္လာတာကို တားဆီးဖို႔ နည္းလမ္းမရွိဘူး ...” (ဒူဝါေဇာင္ဂမ္၏ ေဟာေျပာခ်က္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္)


အမ်ိဳးသားေရးတာဝန္အျဖစ္ လုပ္မယ္

“ေနာက္တစ္ခ်က္က ေအးရွားေ၀ါလ္ကုမၸဏီပါ။ ဒီျမစ္ဆံုစီမံကိန္းမႇာ အဓိက အခန္းက႑က ပါ၀င္တဲ့ ေအးရွားေ၀ါလ္ကုမၸဏီ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔၊ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္သူမ်ား၊ အက်ဳိးစီးပြား ရရွိပတ္သက္ေနတဲ့သူမ်ားကိုလည္း အထူးေမတၲာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ဒီေျမ ဒီေရ ေပၚမႇာေနတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ဒီေျမဒီေရေနတဲ့ ဒီလူမ်ဳိးေတြနဲ႕ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပူးတြဲေနထိုင္ျခင္းပဲ။ ေနာက္ကိုလည္း ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကဦးမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာမဟုတ္တဲ့ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္ေလးတစ္ခုနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏုိင္ငံအတြင္းမႇာ ေသြးကြဲမႈေတြ မျဖစ္ပြားဖို႔အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သူတို႔ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕ကုိလည္း ေမတၲာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းသြားေအာင္အတြက္ ေအးရွားေ၀ါလ္ကုမၸဏီဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ပါလို႔ ေမတၲာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။ ........ ဒီလိုလွပတဲ့ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အနာဂတ္လမ္းေၾကာင္းမႇာ ျမစ္ဆုံျပႆနာဟာ လမ္းေၾကာင္းကုိ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစမယ့္ ျပႆနာအျဖစ္ ဘယ္လိုမႇဖန္တီးလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ဒီျပႆနာဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ မၾကာမီဖြံ႕ၿဖိဳးေတာ့မယ့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ႕ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုျဖစ္တယ္လုိ႔ မွတ္ယူၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ အမ်ဳိးသားေရးတာ၀န္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ပဲရွိပါတယ္။ ...... ဟိုတစ္ေန႔က ပြဲတစ္ခုမႇာ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျမစ္ဆုံကေန ညီညြတ္ေရး အျမတ္ယူရမယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔တုိင္းရင္းသားေတြအားလုံး အစိုးရအပါအ၀င္ ျပည္သူေတြအားလုံး ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီးေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္၊ ျပည္ေထာင္စု တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ျမစ္ဆုံကေနတစ္ဆင့္ အေျဖထုတ္သြားဖုိ႔ လိုပါတယ္ ...” (ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ေအာင္၏ ေဟာေျပာခ်က္ အျပည့္အစံု ဖတ္ရန္)