("အမ်ဳိးသားေန႔" - ဦးဘဂ်မ္း၏ ကာတြန္း လက္ရာ။ ဟံသာဝတီ သတင္းစာ၊ ၇၊ ၁၁၊ ၁၉၄၇)ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္သည္ အမ်ဳိးသားေန႔ ျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသားေန႔သည္ ကုိလုိနီ ေခတ္အတြင္းက အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ရွင္သန္ ႀကီးထြားေရးသည္ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ တရပ္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဝံသာႏု လႈပ္ရွားမႈကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာ ဂ်ီစီဘီေအက ႀကီးမွဴး၍ ဝံသာႏု လႈပ္ရွားမႈ အေနႏွင့္ အမ်ဳိးသားေန႔ သတ္မွတ္ရန္ စတင္ ႀကိဳးစားရာမွ အမ်ဳိးသားေန႔ ေပၚလာရသည္။ ၁၉၂၁-ခု မႏၱေလး၌ က်င္းပေသာ နဝမအႀကိမ္ေျမာက္ ဂ်ီစီဘီေအ ကြန္ဖရင့္က အမ်ဳိးသားေန႔ သတ္မွတ္ေရး စတင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ ေဆြးေႏြးၾကရာတြင္ အဂၤလိပ္ သူရိယ သတင္းစာမွ ဦးတုတ္ႀကီး တင္ျပသည့္ သီေပါမင္း နန္းက်သည့္ ပါေတာ္မူေန႔၊ ပ်ဥ္းမနား ဧလာမွ ဦးေဒြး တင္ျပသည့္ ဦးဥတၱမ ေထာင္က်ေသာေန႔၊ ပထမ ေက်ာင္းသား သပိတ္တြင္ ပါဝင္သည့္ ကုိျမင့္ တင္ျပ ေဆြးေႏြးသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား အဂၤလိပ္ အစုိးရ၏ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ အက္ဥပေဒ ကုိ သပိတ္ လက္နက္ စတင္ စြဲကုိင္ ေတာ္လွန္သည့္ေန႔၊ တစ္ေန႔ေန႔ကုိ သတ္မွတ္ရန္ အၾကမ္း သေဘာတူၾကသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၇ - ၁၈ တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဂ်ဴဗလီ ေဟာ၌ က်င္းေပေသာ ဂ်ီစီဘီေအ အထူးကြန္ဖရင့္က ၁၉၂၀ ျပည့္၊ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ ေမွာက္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ကုိ အမ်ဳိးသားေန႔ဟု သတ္မွတ္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္၍ အတည္ျပဳ ေပးခဲ့သည္။ ထုိေန႔သည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ အစုိးရကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေတာ္လွန္ေသာေန႔၊ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ ကန္႔ကြက္သည့္ အေနျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ ေမွာက္သည့္ေန႔၊ အမ်ဳိးသား ေတာ္လွန္ေရး စတင္သည့္ေန႔ ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေန႔ အျဖစ္ တညီတၫြတ္တည္း ဆုံးျဖတ္ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိေန႔သည္ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရ အေပၚ ေအာင္ပဲြခံေသာေန႔ ျဖစ္၍ အမ်ဳိးသား ေအာင္ပြဲေန႔ ဟုလည္း ေခၚၾကေသးသည္။ ရက္သတ္မွတ္ရာတြင္ပင္ အမ်ဳိးသားေန႔၏ အဓိပၸာယ္ ျပည့္စုံ ေပၚလြင္ ပီျပင္ ေစရန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ သပိတ္ ေမွာက္ေသာ အဂၤလိပ္ရက္ ျဖစ္သည့္ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ဟု မသတ္မွတ္ဘဲ ျမန္မာရက္ ျဖစ္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ဟု တမင္ သတ္မွတ္ ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရး လကၡဏာသည္ ပုိ၍ ေပၚလြင္ ထင္ရွား ေစခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားေန႔ ေပၚလာ၍ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွ စ၍ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ေန႕ ေရာက္တုိင္း အမ်ဳိးသား ေအာင္ပြဲေန႔ အခမ္းအနားမ်ား က်င္းပခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသားေန႔ကုိ အဖြဲ႕အစည္း အားလုံးႏွင့္ တုိင္းရင္းသားတုိင္းက အျမတ္တႏုိးထား၍ ေလးစားၾကၿပီး အညီအၫြတ္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားေန႔ကုိ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္မွ စ၍ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း ၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွ စ၍ ႐ုံးပိတ္ရက္ အျဖစ္ လည္းေကာင္း ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ အမ်ဳိးသားေန႔မ်ား က်င္းပရာတြင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ထက္သန္ေရးႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ အစုိးရ ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ စည္း႐ုံး လႈ႕ံေဆာ္ အဓိ႒ာန္ ျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္မ်ား တက္႔က လာေစၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရ ဆန္႔က်င္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္ ျမင့္လာသည္။ ထုိစိတ္ဓာတ္ကပင္ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈကုိ လြတ္လပ္ေရး ရသည္အထိ ဦးေဆာင္ သြားခဲ့သည္။
(၂၀၀၀-ခုႏွစ္၊ တတိယ အႀကိမ္ထုတ္ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္း သုေတသန ဌာန၊ ဂ်ီအီးစီ (ပညာေရး) သမဝါယမ အသင္းက ထုတ္ေဝတဲ့ ျမဟန္ ၏ 'ကိုလုိနီေခတ္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အဘိဓာန္' မွ "အမ်ဳိးသားေန႔" မွ)
ျမန္မာဝီကီက ႐ိုက္တင္တာကို ကူးယူပါတယ္။
ဝီကီလင့္ကို ရည္ညႊန္းအေနနဲ႔ ထည့္ရင္ ပိုေကာင္းမလားလို႔
http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%94%E1%80%B1%E1%80%B7