(ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ တစ္ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲ၊ ၂၀၁၁ ဇူလိုင္ ၂၀ရက္၊ ေန႔လည္ ၁နာရီမွ ၄နာရီ၊ Central Hotel, The Fourth Estate Symposium တြင္ ဆရာေအာ္ပီက်ယ္၏ ေဆြးေႏြးခ်က္။ ဆရာေအာ္ပီက်ယ္၏ ေဖ့စ္ဘုတ္ စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)
အရင္တစ္ပတ္ေလာက္က မနက္ပိုင္း ေရေႏြးၾကမ္းဝိုင္းေလးမွာ ကၽြန္ေတာ္က “အစိုးရသစ္လည္း ေျပာင္းသြားၿပီဆိုေတာ့ - - -” လို႔ စကားစလိုက္ေတာ့ ဝိုင္းထဲကတစ္ေယာက္က “ဟင္- ဘယ္တုန္းက ေျပာင္းသြားတာလဲ” တဲ့။ ကၽြန္ေတာ့ကို ေနာက္ေနတယ္ထင္ၿပီး စကားဆက္မယ္လုပ္ေတာ့ ေနာက္တစ္ေယာက္ကလည္း “ဟုတ္လား- ဘယ္တုန္းက ေျပာင္းတာလဲ ဆရာ” လို႔ ေမးလိုက္ျပန္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ငါပဲ မွားေနၿပီလားေတြးၿပီး စကား မဆက္ရဲေတာ့ဘူး။
ကၽြန္ေတာ္တို႔က စာေပသမားေတြဆိုေတာ့ စတုတၳမ႑ိဳင္နဲ႔ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္အေၾကာင္း အရပ္ထဲမွာလည္း အေမးခဲ့ရတယ္။ “သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္က စတုတၳမ႑ိဳင္က အင္မတန္အေရးႀကီးတယ္ လို႔ ေျပာသြားတယ္ေလ။ ကိုျမင့္ေမာင္ေက်ာ္၊ ကိုေအာ္ပီက်ယ္- ခင္ဗ်ားတို႔ ေရးေနတာ အရင္အတိုင္းပဲ၊ ဘာလုပ္ေနတာလဲ။ ဟိုမွာ ေပးေနၿပီေလ” လို႔ ရပ္ကြက္ထဲမွာ အေျပာခံရတယ္။ သူတို႔အျမင္မွာ ခြင့္ျပဳေပးလ်က္နဲ႔ ကိုယ္ေတာင္ တာဝန္မေက်သလိုလို ျဖစ္ေနတယ္။ အခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာေျပာေနၾကတဲ့ စတုတၳမ႑ိဳင္ဆိုတာ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးဆိုတဲ့ မ႑ိဳင္ႀကီးသုံးခုကို ထိန္းေက်ာင္းေပးရမယ္လို႔ ဆိုလိုတာေပါ့။ တနည္းေျပာရရင္ ေဟာင္ေပးရေသာေခြး (Watchdog) လို႔လည္း ေခၚၾကတယ္။ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းဆိုရင္ ေခါင္းေလာင္းထိုးသူေတြ ေပါ့။
ဒီမိုကေရစီရဲ႕ စတုတၳမ႑ိဳင္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ of the people, by the people, for the people လုိ႔ ဆိုၾကတယ္။ ဒီအခန္းအနားမစခင္မွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္နဲ႔ေတြ႕ေတာ့ “ဘာေတြလုပ္ေန၊ ေဆြးေႏြးေနလဲ” လုိ႔ ေမးမိတယ္။ သူက “ေဆြးေႏြးေနတာေတြ အတည္မျပဳရေသးခင္ ေျပာခြင့္မရွိဘူး” တဲ့။ ဒါဆို by the people က ဘယ္လိုလုပ္ ျဖစ္ပါ့မလဲ။ ျပည္သူလူထု people က တို႔အတြက္ (for the people) ျဖစ္ရဲ႕လားဆိုတာ သိခြင့္မရွိဘူးဆိုတဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။
ကိုယ္က ကာတြန္းဆရာဆိုေတာ့ ကာတြန္းေတြး ေတြးတယ္။ စတုတၳမ႑ိဳင္ ဆိုေပမဲ့ သုံးေခ်ာင္းေထာက္ထိုင္ခုံေတြ ေတြ႕တိုင္း “ေအာ္- သုံးေခ်ာင္းထဲနဲ႔လည္း ျဖစ္သားပဲ” လို႔ ေတြးမိတယ္။ အရက္ဘားေတြမွာ ေဒါက္တိုင္တစ္ေခ်ာင္းတည္းနဲ႔ ခုံေတြ ေတြ႕ရေတာ့လည္း “တစ္ေခ်ာင္းတည္း ေထာက္ထားတဲ့ ခုံေတြလည္း ရွိေနတာပဲ” လုိ႔ ေတြးမိျပန္တယ္။ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ရဲ႕ ထိုင္ခုံက်ေတာ့ ေအာက္ဘက္မွာ တန္းေလးတစ္တန္း ႐ိုက္ထားတယ္။ တိုင္ေတြ မ႐ြဲ႕ေစာင္းေအာင္ ခ်ဳပ္တန္းသေဘာ႐ိုက္ထားတာလားလို႔ ေမးေတာ့- မိတ္ေဆြက “ မဟုတ္ဘူး၊ ေျခတင္ဖို႔ လုပ္ထားတာ” တဲ့။ အဲဒီတိုင္ေလး စတုတၳမ႑ိဳင္ ျဖစ္ မျဖစ္ ေတြးမိတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာနယ္ဇင္းမွာ ေတြ႕ေနတာ ရွိတယ္။ အဘိုးႀကီးတစ္ေယာက္က ေျမးျဖစ္သူကို ပုံျပင္ေလးတစ္ပုဒ္ ေျပာျပတယ္။ ေခြးတစ္ေကာင္က စိတ္ဓာတ္ ယုတ္ညံ့တယ္၊ ရန္လိုတယ္၊ အတၱႀကီးတယ္။ ေနာက္တစ္ေကာင္က စိတ္ရင္းေကာင္းတယ္။ သိမ္ေမြ႕တယ္။ အမ်ားအက်ဳိး ၾကည့္တတ္တယ္။ တစ္ေန႔မွာ အဲဒီေခြးႏွစ္ေကာင္ ကိုက္ၾကေရာ တဲ့။ နားေထာင္ေနတဲ့ ေျမးက “ဘယ္ေခြး ႏိုင္သြားလဲ”လို႔ သိခ်င္ေဇာနဲ႔ ေမးလိုက္တယ္။ အဘိုးေျဖလိုက္တာက “ငါေမြးထားတဲ့ေခြး ႏိုင္တာေပါ့” တဲ့။ အဲဒီလို ငါေမြးထားတဲ့ေခြး ျပႆနာေတြလည္း ရွိတာပဲ။
မီဒီယာက မွားတဲ့သူကို မွန္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ မွန္တဲ့သူကိုလည္း မွားေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္တဲ့။ မီဒီယာအင္တာဗ်ဴးေတြမွာ ေမးခြန္းကမွန္ေပမဲ့ မွားတဲ့သူကို သြားေမးတာေတြ ေတြ႕ရတယ္ (Right Question, Wrong People)။ တစ္ခါတစ္ေလ Wrong Question, Right People ေတြ ရွိတယ္။
အခု စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ အခ်ဳိ႕အဝက္ ရလာေတာ့ မဆိုးဘူး၊ ေကာင္းတယ္လို႔ ျမင္တဲ့ အေကာင္းျမင္သမားေတြ ေတြ႕ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ကာတြန္းဆရာဆိုေတာ့ အဆိုးျမင္တတ္သူလို႔ ထင္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အဆိုးျမင္ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္ျမင္ပါ။ အေကာင္းျမင္၊ အဆိုးျမင္ကို ေရခြက္ထဲမွာ ေရတစ္ဝက္ရွိတာနဲ႔ ဥပမာေပးၾကတယ္။ အေကာင္းျမင္သမားက ခြက္ထဲမွာ ေရတစ္ဝက္ ရွိေနတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ အဆိုးျမင္သမားက ခြက္ထဲမွာ ေရတစ္ဝက္ ေလ်ာ့ေနတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ဒီဥပမာမွာ ပမာဏ၊ အရည္အတြက္ ကိုပဲ ၾကည့္တာဆိုရင္ ကိစၥမရွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္က ေရဆာေနလို႔ အခုရတဲ့တစ္ဝက္ေသာက္မယ္။ ေနာက္တစ္ဝက္ထပ္ရတဲ့အခါ ထပ္ေသာက္ရင္ ဗိုက္ျပည့္မယ္။ အရည္အခ်င္းသေဘာဆိုရင္ေတာ့ ကိစၥရွိတယ္။ ေရဆူရမယ့္ ကိစၥမ်ဳိးဆိုရင္ ၁၀၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္မွ ေရဆူမယ္။ ေရထဲက ပိုးမႊားေတြ ေသမယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ၅၀ ဒီဂရီပဲ အပူရမယ္။ ေတာ္ၾကာ ေအးသြားၿပီးမွ ေနာက္ ၅၀ ဒီဂရီ ထပ္ရမယ္ဆိုရင္ တစ္သက္လုံး ၁၀၀ ဒီဂရီ မေရာက္ေတာ့ဘူး။ ေရက ဘယ္ေတာ့မွ မက်က္ေတာ့ဘူး။ မက်က္တဲ့ေရေသာက္ရင္ ဝမ္းေလွ်ာမယ္။ ပိုးေတြကလည္း မေသေတာ့ဘူး။ ဒါ အေကာင္းျမင္လဲ မဟုတ္ဘူး။ အဆိုးျမင္လည္း မဟုတ္ဘူး။ အမွန္အတိုင္း ျမင္တာပါ။ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဖို႔ ျမန္ဖို႔ မေလာေပမဲ့ မွန္ဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ တစ္ရင္ခ်င္းပဲ ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့၊ တစ္လွမ္းခ်င္းပဲ သြားသြား ဘယ္ေလာက္ၾကာမွာလဲဆိုတာကေတာ့ အေရးႀကီးတယ္။ မဟုတ္ရင္ ကၽြန္ေတာတို႔ ၅၀ ဒီဂရီပဲ အပူေပးထားတဲ့ မက်က္တဲ့ေရကိုပဲ ေသာက္ေနရသလို ျဖစ္ေနမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
အစိုးရသစ္ကသြားေနတာေတာ့ ဟုတ္ပါျပီး။ ဘယ္ကိုသြားေနတာလဲ။ ေျပာင္းလဲေနပါျပီး။ ဘယ္ေတာ့ျပီးမလဲ။ ေႏွးသည္ျဖစ္ေစ၊ျမန္သည္ျဖစ္ေစ ဘာေတြဘယ္လုိေျပာင္းလဲ ေနသလဲဆို တာကိုေတာ့ လူထုကို အသိေပးသင့္ပါသည္။ ငါတို႔ေျပာင္းလဲေနသည္၊ ငါတို႔အတြက္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ မေကာင္းတဲ့လမ္းဘက္ကို ေျပာင္းေနပါသည္။