စကၤာပူမွာႀကဳံရတ့ဲ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔

ဝမ္းနည္းျခင္း အထိမ္းအမွတ္ အနီေရာင္ မိုးပ်ံပူေပါင္းမ်ား
ေအးခ်မ္းေျမ့ ေရးသားသည္)

မိုးပ်ံပူေပါင္း အလံုး ၆၀ တၿပိဳင္နက္ လြင့္တက္သြားသည္။ ထူးျခားသည္က ပူေပါင္း ၅၉ လံုးမွာ အျဖဴဆြတ္ဆြတ္မ်ား ျဖစ္ၿပီး တလံုးတည္းေသာ ပူေပါင္းက အနီေရာင္ျဖစ္သည္။ ထိုအနီေရာင္ပူေပါင္းက က်န္ပူေပါင္းမ်ားထက္ ၂ စကၠန္႔ခန္႔ ေစာစြာ ေကာင္းကင္သို႔ လြင့္တက္သြားသည္။

ေသာၾကာေန႔က က်ေရာက္သည့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ကမၻာ့သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ အထိန္းအမွတ္အျဖစ္ စင္ကာပူႏိုင္ငံ နန္ယန္း တကၠသိုလ္ Asia Journalism Fellowship (AJF) ၂၀၁၂ အစီအစဥ္ တက္ေရာက္ေနသည့္ အာရွႏုိင္ငံ ၁၄ ႏုိင္ငံမွ သတင္းေထာက္မ်ားအပါအဝင္ သတင္းေထာက္မ်ားက Wee Kim Wee အေဆာင္ေရွ႕တြင္ ထုိပူေပါင္းမ်ားကို လႊင့္တင္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

လုပ္ႀကံခံခဲ့ရတဲ့ ပါကစၥတန္ သတင္းေထာက္ (ဓာတ္ပံု - AJF)

AJF အစီအစဥ္ စတင္သည္မွာ ယခုႏွစ္ပါႏွင့္ဆို ၄ ႀကိမ္ ရွိၿပီ၊ စုစုေပါင္း သတင္းေထာက္ ၆၀ တက္ေရာက္ခဲ့သည္ကို အစြဲျပဳ၍ မိုးပ်ံပူေပါင္း အလံုး ၆၀ လႊင့္တင္ရန္ AJF ကို ဦးေဆာင္ပါဝင္သူ တဦးျဖစ္ေသာ ပါေမာကၡ ခ်ယ္ရန္ ေဂ်ာ့ခ်္က စီစဥ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။

လႊင့္တင္ခဲ့သည့္ ပူေပါင္း ၆၀ ထဲမွ အနီေရာင္တလံုးကေတာ့ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံမွ အယ္ဒီတာ Murtaza Razvi ကို ကိုယ္စား ျပဳပါသည္။ သူက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ AJF ပထမဆံုး အသုတ္မွ Senior Fellow တဦးျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဧၿပီ ၁၉ ရက္ေန႔ မနက္ပိုင္းက ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံ ကရာခ်ိၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ သူ႔အသက္က ၄၈ ႏွစ္ ရွိၿပီ။

“သူက က်မတို႔ႏုိင္ငံမွာ လူသိမ်ားတဲ့ သတင္းစာဆရာတေယာက္ပါ။ မူဆလင္ ဘာသာဝင္ တဦးျဖစ္ေပမယ့္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံရဲ႕ လူနည္းစု ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ေတြ၊ ဟိႏၵဴ ဘာသာဝင္ေတြ ဘက္က ရပ္တည္ၿပီး သတင္းေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားခဲ့သူ တဦးပါ။ က်မတို႔ရဲ႕ အစ္ကိုႀကီးလို႔လည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ က်မတို႔ႏုိင္ငံမွာ သတင္းသမားေတြ အသတ္ခံရတာ အၿခိမ္းေျခာက္ ခံရတာ ဒါ ပထမဆံုးေတာ့ မဟုတ္ဘူး” ဟု AJF ၂၀၁၂ မွ ပါကစၥတန္ ႏုိင္ငံသူ မစၥ ဂိုနီလာ ေဂလ္က ရွင္းျပသည္။ သူက Murtaza Razvi အတြက္ ကိုယ္စားျပဳသည့္ အနီေရာင္ ပူေပါင္းကို လႊင့္တင္ခဲ့သည္။

ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသား တင္ဆက္ေနသူ သတင္းသမားမ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္ရွိေနဆဲ၊ အၿခိမ္းေျခာက္ ခံေနရဆဲျဖစ္သည္။ Murtaza Razvi ၏ လက္တေလာ အျဖစ္အပ်က္က သတင္းသမားမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရႏုိင္သည့္ အႏၱရာယ္ကို ညႊန္ျပေနသည္။

အခန္းအနားတြင္ ပူေပါင္းမ်ား မလႊတ္တင္မီ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ မစၥ ခရစ္ရွနီးကလည္း သူတို႔ သီရိလကၤာႏုိင္ငံက ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပသည္။ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ တခုအတြင္း တမီလ္ လူနည္းစု သတင္းေထာက္ ၁၀ ဂဏန္းမ်ားစြာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။

ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္တဦးျဖစ္သည့္ မစၥ ဂိုနီလာ ေဂလ္က “က်မ ကိုယ္တုိင္လည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ေလာက္က လူမ်ားစု မူဆလင္ ဘာသာဝင္ တခ်ိဳ႕ရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္ တာကို ခံခဲ့ရတယ္” ဟု ေျပာျပသည္။

ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္ လူနည္းစု ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား အေနျဖင့္ စ်ာပန ကိစၥတြင္ ၎ဘာသာဝင္မ်ား၏ ရိုးရာ မီးသၿဂႋဳဟ္ခြင့္ကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ျခင္း ခံေနရသည္။ ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ မစၥ ဂိုနီလာက ေဖာ္ထုတ္ေရးသားခဲ့ရာ မူဆလင္ ဘာသာဝင္ တခ်ိဳ႕က သူ႔အိမ္သို႔လာေရာက္၍ မွတ္တမ္းယူ ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာျပသည္္။

အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသားရန္ ႀကိဳးစားရင္း၊ လူနည္းစု အားနည္းသူဘက္မွ ရပ္တည္ကာ အျဖစ္မွန္ကို ကမၻာက သိေအာင္ ေပါင္းကူးေပးရန္ႀကိဳးစားရင္း နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အသက္စြန္႔သြားသူ သတင္းေထာက္မ်ားစြာ ရွိပါသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ကာလကို မွတ္တမ္းတင္ရင္း ေသနတ္ေျပာင္းဝတြင္ အသက္စြန္႔သြားရသူ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ ခန္းဂ်ိ နာဂအိဆု ၏ အျဖစ္အပ်က္က ပူေႏြးဆဲ ရွိေသးသည္။ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာသတင္းေထာက္ ဆယ္ဂဏန္းမက ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၈ ေမလ နာဂစ္ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္း ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို မွတ္တမ္းတင္သူ သတင္းေထာက္မ်ား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံခဲ့ရသည္။

အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ အေျခစိုက္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား အကာအကြယ္ေပးေရး ေကာ္မတီ (CPJ) အဖြဲ႔၏ အဆိုအရ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္သည္ အီရန္၊ ဆီးရီးယား၊ ေျမာက္ကိုးရီယား၊ ဥဇဘက္ကစၥတန္၊ အီေကြတိုရီယယ္ ဂီနီႏွင့္ အီရီထရီးယား ႏိုင္ငံမ်ား ၿပီးလွ်င္ အဆိုးဆံုး အဆင့္တြင္ ရွိေနဆဲဟု သိရသည္။

ႏိုင္ငံ ၁၄ ႏိုင္ငံမွ AJF ၂၀၁၂ သင္တန္းသားမ်ား အေနျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔တြင္ ၎တို႔၏ Senior Fellow Murtaza Razvi ေသဆံုးရျခင္းအတြက္ ဝမ္းနည္းေၾကာင္း၊ ဂုဏ္ယူေၾကာင္း အပါအဝင္ အာရွ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူမ်ားအေၾကာင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေရးသားေနသည့္ သတင္းသမားမ်ားအား ၿခိမ္းေျခာက္ သတ္ျဖတ္မႈ မျပဳရန္၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခြင့္ ရရွိရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္တေစာင္ ေရးသားျဖန္ခ်ိလိုက္ပါသည္။

“အာရွႏိုင္ငံအသီးသီးက အစိုးရေတြကို အေရးတႀကီး ေတာင္းဆိုခ်င္တာကေတာ့ သတင္းသမားေတြအေပၚ ႏွိပ္ကြပ္တာ၊ အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္တာေတြကို ဆန္႔က်င္ အေရးယူေပးပါဆိုတာပါပဲ” ဟု AJF ၂၀၁၂ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေရးသားထားသည္။

သက္ဆုိင္ရာ အစိုးရေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ အင္အားႀကီးသူ မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ သတင္းသမားမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားျခင္း အတြက္ ပိတ္ပင္ခံရမႈမ်ားမွ ကင္းေဝးေစရန္ ရည္ရြယ္၍ AJF ၂၀၁၂ အဖြဲ႕သားမ်ားက အခမ္းအနား တရပ္က်င္းပကာ လြတ္ေျမာက္မႈကို ကိုယ္စားျပဳသည့္ မိုးပ်ံပူေပါင္းမ်ား လႊင့္တင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းသည္က မိုးေပၚသို႔ လြတ္လပ္စြာ ပ်ံတက္သြားေသာ ပူေပါင္းအလံုး ၆၀ အနက္ တလံုးက ေသြးမ်ား စြန္းထင္းသည္ကို ေဖာ္ေဆာင္သည့္ အေနျဖင့္ အနီေရာင္ ျဖစ္ေနျခင္းပင္။