ျပန္ရခ်င္တဲ့ ရွစ္ေလးလုံး ကာလ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္

႐ွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႔ ဒီမုိကေရစီ အေရးေတာ္ပံုႀကီးဟာ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ၂၅ ႏွစ္တာ ကာလ ေငြရတုသို႔ တုိင္ လာပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုကာလအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တုန္းက ဧရာ၀တီက ကုိစုိး တင္ျပေရးသားခဲ့ဖူးတဲ့ ေဆာင္းပါး တပုဒ္ပါ။ ေငြရတုမွာ တခ်ိန္က သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပန္လည္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။ 

၈.၈.၈၈ အမွတ္တရ

ျပန္ရခ်င္တဲ့ ရွစ္ေလးလုံး ကာလ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ 

၈၈ အေရးအခင္းမွာ ႀကံဳခဲ့တာေတြထဲက ၀မ္းနည္း ေၾကကြဲ စရာေတြ၊ ခံျပင္း ေဒါသျဖစ္စရာေတြ အပါအ၀င္ အမွတ္ရစရာေတြ မေမ့ႏုိင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ အျဖစ္အပ်က္ေတြထဲက က်ေနာ့္အတြက္ ၀မ္းသာ စရာ၊ ျပန္လည္ တမ္းတ စရာ တခုေတာ့ ရွိပါတယ္။

အဲဒါကေတာ့ က်ေနာ့္ တသက္မွာ တခါသာ ႀကဳံခဲ့ရတဲ့ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ အခိုက္အတန္႔ ရခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ အခ်ိန္က ႏုိင္ငံပိုင္ သတင္းစာေတြအျပင္ ပုဂၢလိက သတင္းစာေတြပါ ၈၈ အေရးအခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြကို ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ့ၾကပါတယ္။

သတင္းစာေတြ အေ၀စည္ဆုံးကာလ ကေတာ့ ၁၉၈၈ ခု ၾသဂုတ္နဲ႔ စက္တင္ဘာ စစ္တပ္က အာဏာ မသိမ္းခင္ အခ်ိန္အထိ ပါပဲ။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ အပါအ၀င္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြဟာ ပုံမွန္ ထုတ္ေ၀ေနတဲ့ မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္၊ လုံးခ်င္း စတဲ့ စာေပထုတ္ေ၀ ေရး လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆိုင္းေနလို႔ ၀င္ေငြမယ္မယ္ရရ မရွိပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ဟာ ေန႔စဥ္လိုလို ၁၀ မိုင္၊ ၁၂ မိုင္ ေလာက္ခရီးရွိတဲ့ က်ေနာ္ေနထိုင္တဲ့ အင္းစိန္ကေန ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲကို တေန႔ ၂ ေခါက္ေလာက္ သြားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ပထမ တေခါက္က မနက္ေစာေစာ အဆင္ေျပရာ ကားႀကံဳနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲမွာရွိတဲ့ သတင္းစာတိုက္ေတြ ကိုသြားပါတယ္။ ထုတ္တဲ့ သတင္းစာေတြကို တႏိုင္ သယ္ယူၿပီး ျပန္လည္ျဖန္႔ခ်ိပါတယ္။

ျပန္ျဖန္႔တာကေတာ့ က်ေနာ္တေယာက္တည္း မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္နဲ႔ တျခား သူငယ္ခ်င္း ၃-၄ ဦးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အခု အဲဒီ သူငယ္ခ်င္းေတြထဲက ၂ ဦးဟာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါၿပီ။

က်ေနာ္တို႔ဟာ အဲဒီ သတင္းစာျဖန္႔ေ၀လို႔ရတဲ့ ၀င္ေငြနဲ႔ သုံးစြဲခဲ့ရပါတယ္။

အဲဒီကာလမွာ ၀င္ေငြအျပင္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ ဆန္၊ ဆီ ၊ ဆား အစရွိတဲ့ စားသုံးကုန္ အခက္အခဲေတြ လည္း ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။

က်ေနာ္ဟာ အဲဒီလိုသယ္လာတဲ့ သတင္းစာေတြကို သူငယ္ခ်င္းေတြဆီ ျဖန္႔ဖို႔ ေပးၿပီးရင္ေတာ့ ဒုတိယ တေခါက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲကို ျပန္ သြားပါတယ္။ တခါတေလ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲသြားရင္း ဆႏၵျပ လူအုပ္ႀကီးနဲ႔အတူ ဆႏၵလိုက္ျပပါတယ္။ အဲဒီလို ဆႏၵျပရင္း သတင္း တခ်ိဳ႕ရရင္ သတင္းစာ တိုက္ေတြကို ေပးလိုက္ပါတယ္။

ညေနပိုင္းမွာေတာ့ မေမွာင္ခင္ အေရာက္ျပန္ရတာ မ်ားပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲကေန အင္းစိန္အထိ လမ္းေလွ်ာက္ ျပန္ရတဲ့ ရက္ေတြကလည္း မ်ားလွပါတယ္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီ သမိုင္း၀င္ ဒီမိုကေရစီ အေရးအခင္းႀကီးဟာ မတ္လ ေလာက္ကေန စၿပီး တျဖည္းျဖည္း အရွိန္ျမင့္ လာခဲ့တာ ၾသဂုတ္လ မွာေတာ့ အရွိန္အျမင့္ဆုံးကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ ၈၈ အေရးအခင္းျဖစ္ေတာ့ က်ေနာ္က စာနယ္ဇင္းသမား ျဖစ္ႏွင့္ ေနပါၿပီ။

က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြဟာ အဲဒီအခ်ိန္က ႏုိင္ငံနဲ႔တ၀န္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျဖစ္ရပ္အစုံကို လက္လွမ္းမီသေလာက္ မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ႏုိင္ငံပိုင္ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာႀကီးေတြ ျဖစ္တဲ့ ဗုိလ္တေထာင္၊ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ ၊ ျမန္မာ့ အလင္း ၊ ေၾကးမုံ သတင္းစာေတြ အျပင္ ရန္ကုန္ နဲ႔ မႏၲေလးက ပုဂၢလိက စာနယ္ဇင္းသမားေတြ ကလည္း ၀ရဇိန္၊ ျပည္သူ႔အျမင္ ၊ ဒို႔ ေခတ္၊ ဒို႔အေရး ၊ ေခတ္ဦး၊ ရွစ္ေလးလုံး(မႏၲေလး စာေပနဲ႔ အႏုပညာ အဖြဲ႕က ထုတ္ေ၀တာပါ) စတဲ့ အမည္ေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြ ထုတ္ေ၀ၿပီး ၈၈ အေရး အခင္း ျဖစ္ရပ္

aတြ ကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခု ပုဂၢလိက သတင္းစာ အမည္ေတြက မွတ္မိသေလာက္ ေျပာျပတာ ပါ။ ဒိထက္ ပိုမို အမ်ားအျပား ရွိေနပါေသးတယ္။

အဲဒီ သတင္းစာေတြမွာ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က ေက်ာင္းသားေတြ၊ ရဟန္းရွင္လူ အရပ္သား ျပည္သူေတြ၊ တပ္မေတာ္သားေတြနဲ႔ ဌာနဆိုင္ရာ ၀န္ထမ္းေတြ အပါအ၀င္ လူတန္းစား အလႊာေပါင္းစုံဟာ“ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး ဒို႔ အေရး” အစရွိတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြ ကို ေအာ္ဟစ္ တိုင္တည္ ေတာင္းဆိုရင္းနဲ႔ တပါတီ အာဏာရွင္ စနစ္ ပ်က္သုဥ္းေရး၊ ေမြးရာပါအခြင့္အေရး ရရွိေရးေတြအတြက္ လမ္းေတြေပၚ အလုံးအရင္းနဲ႔ ထြက္ခဲ့တဲ့ လူထုဆႏၵျပပြဲ သတင္းေတြ ကိုေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီလို ဆႏၵျပမႈေတြေၾကာင့္ တိုင္းျပည္အာဏာကို ၂၆ ႏွစ္ေလာက္ ဆုပ္ကိုင္ထားတဲ့ တပါတီ အာဏာရွင္ ဦးေန၀င္း ဟာ အာဏာ ကို လက္လႊတ္ခဲ့ရၿပီး သမၼတ ရာထူးေနရာမွာ ဦးစိန္လြင္ အျပင္ 

ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ က တာ၀န္ယူခဲ့ရတဲ့ အထိ အေျပာင္းအလဲ ေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သတင္းေတြ၊ ဒီမုိကေရစီေရး ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပသူေတြ ဘက္မွာေတာ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သူရ ဦးတင္ဦး၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီး၊ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္ရန္ႏုိင္ နဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ မင္းကုိႏုိင္အစရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္း

ေဆာင္ ေတြလည္း ေရွ႕ထြက္ ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ သတင္း ေတြကို ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။

၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏု၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ေဟာင္း သူရ ဦးတင္ဦး၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီး၊ 

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႔ ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ယာယီဖြဲ႕စည္း ထားတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ သတင္း၊ ဦးႏု စင္ၿပိဳင္ အစိုးရ ေထာင္တဲ့ သတင္း၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးေအာင္ႀကီးက စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းတာ မႀကိဳက္လို႔ ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တာ ဆိုတဲ့ သတင္းစာ ရွင္း လင္းပြဲ လုပ္တဲ့ သတင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ဦးႏု စင္ၿပိဳင္အစိုးရ ေထာင္တာ အံ့ၾသတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ စတဲ့ သတင္းေတြကို သတင္းစာရဲ႕ အတြင္းဘက္မွာေရာ မ်က္ႏွာဖုံးေနရာေတြ မွာပါ ဓာတ္ပုံနဲ႔ တကြ အျပည့္အစုံ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါ တယ္။

ေက်ာင္းသား သမဂၢ အပါအ၀င္ သမဂၢ အဖြဲ႕အစည္းေပါင္းစုံရဲ႕သတင္းေတြ၊ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္

ေတာ္ အမတ္ မစၥတာ စတီဖင္ ေဂ် ဆိုလာ့ဇ္ နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၊ သမၼတ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ တို႔နဲ႔ ေတြ႕တဲ့ သတင္း စတဲ့ ထိပ္ပိုင္း သတင္း မ်ိဳးေတြကိုလည္း သတင္းစာေတြ အားလုံးလိုလိုက ေရးသားခဲ့ ၾကပါတယ္။

ဒီ့အျပင္ ေက်ာင္းသားေတြ ေသြးေျမက်ခဲ့တဲ့ အင္းလ်ားကန္အနီးက တံတားျဖဴ ေနရာကို တံတားနီ လို႔ အမည္ေျပာင္းတဲ့ သတင္းကို ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာရဲ႕ မ်က္ႏွာဖုံးသတင္းအျဖစ္ ေဖာ္ျပ တာမ်ိဳး၊ 

ေက်ာင္းသား သမဂၢ ကို စည္းကမ္းတက် ဖြဲ႕စည္းေပးဖို႔ သေဘာတူတယ္၊ ျပည္သူ႔ ၀န္ထမ္းေတြ အလုပ္ခြင္ 

ျပန္၀င္ၿပီး ျပည္သူ႔ အက်ိဳးျပဳပါဆိုတဲ့ သမၼတ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ ရဲ႕ မိန္႔ခြန္း ကို သတင္းစာ မ်က္ႏွာဖုံးအျပည့္ ေဖာ္ျပ တာမ်ိဳး၊ ဒီမိုကေရစီေရးဆႏၵျပသူေတြက ၾကားျဖတ္အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းေရး 

ေတာင္းဆုိတဲ့ သတင္းမ်ိဳးေတြကို လည္း သတင္းစာေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္ တိုင္းျပည္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ယြင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ အတြက္ အရပ္ထဲမွာလည္း သတ္တာ ျဖတ္တာ တို႔၊ လုယက္တာ၊ အဆိပ္ ခပ္တာ တို႔ဆိုတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြလည္း ၾကားေန ျမင္ေန ရပါတယ္။

အဲဒီလို သတင္းေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့ေနရာမွာ ပုဂၢလိကပိုင္ သတင္းစာေတြက ေခါင္းျဖတ္ သတ္တာ၊ အစိုးရ တန္ျပန္ အဖြဲ႕က ေစလႊတ္သူ၊ ေရတြင္း ေရကန္ ေသာက္သုံးေရေတြကို အဆိပ္ခပ္သူဆုိၿပီး ဖမ္းဆီး ႐ိုက္ႏွက္တာ၊ ေသြးသံရဲရဲနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ဓာတ္ပုံေတြ ကိုပါ ေဖာ္ျပတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ နုိင္ငံပိုင္ သတင္းစာ ႀကီး ၄ ေစာင္ကေတာ့ အဲဒီလို သတင္းနဲ႔ ဓာတ္ပုံေတြကို ထိန္းထိန္း သိမ္းသိမ္းနဲ႔ ေဖာ္ျပခဲ့တာ ကို ေတြ႕ရ ပါတယ္။

၈၈ အေရးအခင္းကာလ ပုဂၢလိက သတင္းစာ ထုတ္ေ၀သူေတြထဲမွာလည္း ခါေတာ္မီ ကုိယ္က်ိဳး စီးပြား ကို ေရွးရႈ ထုတ္သူေတြ ပါ၀င္ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို အေရးအခင္းအၿပီးမွာ ထုတ္ထုတ္ပိုက္ပိုက္ ရသြားတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒါက အနည္းစုပါ။

၁၉၈၈ ခု စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဲဒီ သတင္းစာေတြ ဆိတ္သုဥ္းခဲ့ရပါေတာ့ တယ္။ သတင္းစာ ထုတ္သူ တခ်ိဳ႕ဆုိရင္ ေခၚယူစစ္ေဆး အေရးယူတာမ်ိဳးေတာင္ ခံၾကရပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလို အခ်ိန္ကာလမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို လြတ္လပ္စြာနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ ထုတ္ေ၀ခြင့္ရခဲ့ၾကတာမ်ိဳး အရင္ မဆလ ေခတ္ အပါအ၀င္ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္အထိ ျပန္လည္ မရရွိေတာ့ပါ။

အခုဆိုရင္ ၈၈ အေရးခင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တာ ၂၂ ႏွစ္ တိုင္ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။

၈၈ အေရးအခင္း ကာလအတြင္း ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ သတင္းစာေတြနဲ႔ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ ကာလဟာ အခ်ိန္ ၁ လ ခန္႔သာ ၾကာျမင့္ေပမယ့္ က်ေနာ့္ အတြက္ေတာ့ မေမ့ႏုိင္စရာ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။

အမ်ားျပည္သူ ႀကံဳေတြ႕ခံစားေနရတဲ့ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္ေတြကို အဲဒီျပည္သူေတြကုိယ္စား ျပန္ လည္ ေဖာ္ျပ

ေပးႏုိင္တဲ့ ၈၈ အေရးအခင္း ကာလ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ိဳး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တေန႔ေန႔ တခ်ိန္ခ်ိန္ ျပန္ လည္ရရွိလာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရင္း ကမၻာေက်ာ္ အေမရိကန္ သတင္းစာဆရာ ဂ်ိဳးဇက္ ပူလစ္ဇာ(Joseph Pulitzer) ေျပာခဲ့တဲ့ “သတင္းစာဟာ ေန႔စဥ္ လမ္းညႊန္သူလည္းျဖစ္၊ ေန႔စဥ္ ဟစ္တိုင္ လည္း ျဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့ စကားကို သတိရေနမိပါေတာ့တယ္။

ကိုစုိး ၊ ၾသဂုတ္ ၆ ၊ ၂၀၁၀။ 

(ကုိစုိးသည္ ၁၉၈၈ အေရးအခင္း ကာလ မတိုင္က စာနယ္ဇင္းသမား တဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ယခု ဧရာ၀တီ သတင္းဌာန၏ ျမန္မာပိုင္း တြင္ လုပ္ကိုင္ေနသူျဖစ္သည္။)

ေဆာင္းပါးလင့္ - http://bur.irrawaddy.org/index.php/special/2010-08-06-10-12-56/3792-2010-08-06-11-48-21