ခင္ေမာင္ညိဳ(ေဘာဂေဗဒ)
ဘဏ္လုပ္ငန္းေဆြးေႏြးပြဲကို၊ ျမန္မာဘက္နဲ႔ ဥေရာပဘက္၊ ႏွစ္ဘက္ေပါင္းၿပီး လုပ္ၾကရာမွာ၊ ဘယ္ဘက္ကမွ ဖိတ္စာေရာက္မလာေပမယ့္၊ ဆရာေဖျမင့္က “ျပည္သူ႕ေခတ္” ဖိတ္စာကို ေပးလိုက္လို႔၊ ကံအားေလ်ာ္စြာ ေရာက္သြားပါတယ္။ တေလာကလုပ္သြားတဲ့၊ “အစိမ္းေရာင္စီးပြားေရး” ကိုေတာ့၊ ကိုယ္က အညိဳေရာင္မို႔ ထင္ပါရဲ႕၊ မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုပါဘဲ၊ အာဆီယံ-ဂ်ပန္ ဆိုတာလဲ မေရာက္လိုက္ပါဘူး။ အိႏၵိယ-ျမန္မာ က်ေတာ့၊ ေရာက္လိုက္ျပန္ေရာ။ ဖိတ္စာမရတဲ့အခါမ်ားက်ေတာ့လဲ၊ ကိုယ္သက္သာတယ္လုိ႔ သေဘာထားႏုိင္ေပမယ့္၊ ကိုယ္သိရျမင္ရ၊ ျဖန္႔ေ၀ႏုိင္တာတစ္ခုေတာ့ ေလ်ာ့သြားျပန္တာေပါ့ေလ။ ေလာဘတႀကီးနဲ႔ အားလံုးကို လိုက္လိုက္ဆြဲေနေပမယ့္၊ အကုန္လံုး လုိက္ဆြဲႏုိင္တာမွ မဟုတ္တာ။
တစ္ရက္က၊ သမီးငယ္- ေအးလဲ့ အိမ္လာေတာ့၊ “ ဒီအရြယ္နဲ႔ ေလွ်ာက္သြားေနတယ္၊ ဆရာ့ကို ဖမ္းရခက္လိုက္တာ” ဆိုေတာ့၊ “ဟဲ့- ငါက ဘယ္အရြယ္ေရာက္ေနလို႔လဲ?” လို႔ ျပန္ေမးရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးႏွစ္ေလာက္က၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ၊ တစ္လေလာက္ေလွ်ာက္သြားေနရင္း၊ ဒီအသက္အရြယ္နဲ႔၊ ေနာင္ဆိုရင္- သိပ္လာႏုိင္မယ္ မထင္ဘူးလုိ႔ေျပာေတာ့ (ကုိယ္က ငါးဆယ္ေက်ာ္)၊ သားသမီးေတြက၊ သူတုိ႔ဆီက ခုႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္၊ ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္အဖိုးႀကီးအဖြားႀကီးေတြ၊ ကားကို ကုိယ္တုိင္ေမာင္းၾက၊ အထုပ္အပိုးေတြနဲ႔ သြားၾကလာၾကတာေတြကို ျပေတာ့၊ ကိုယ္ျဖင့္ ရွက္လိုက္တာ။ အဓိကကေတာ့ အစားအေသာက္နဲ႔ က်န္းမာေရးပဲ ထင္ပါရဲ႕။ အခုျပည္တြင္းမွာ ေလွ်ာက္သြားေနျပန္ေတာ့၊ ေစတနာနဲ႔ သတိေပးတဲ့သူေပၚလာျပန္ေရာ။
အခုအခ်ိန္မွာ၊ အတန္အသင့္လည္း က်န္းမာပါတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့လဲ က်န္းမာခ်င္ပါတယ္။ လုပ္စရာေတြ၊ လုပ္ခ်င္တာေတြ၊ လုပ္ႏုိင္တာေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ အသက္ႀကီးလာမွ လုပ္စရာေတြ ပိုမ်ားလာသလိုပဲ။ ဆရာ ေဖျမင့္ကပဲ၊ ေျပာေသးတယ္။ ဒီ့ထက္ပိုလုပ္ဖို႔ေကာင္းတယ္တဲ့။ တခါတေလက်ေတာ့လဲ ဒီေနရာ၊ ဒီေနရာေတြမွာ၊ ငါသာရွိရင္၊ ဒီ့ထက္ပုိေကာင္းႏုိင္မယ္လို႔၊ ကိုယ့္ဘက္ကို သာသာထိုးထိုးေတြးမိေပမယ့္၊ အဲဒီေနရာသာဆိုရင္၊ ငါ ဒီလိုေနခ်င္မွေနႏုိင္၊ လုပ္ခ်င္မွ လုပ္ႏုိင္မွာလို႔ ျပန္ၿပီး ေတြးမိပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းေတြေျပာရတာက၊ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Human Resource Development) ဆိုတဲ့ ကိစၥ၊ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး (Capacity Development) ကိစၥေတြကို၊ ေျပာေနတဲ့သူေတြကိုယ္တုိင္ကိုပါ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ျမႇင့္တင္ေပးဖုိ႔ လိုအပ္ေနလို႔ပါ။
တစ္ရက္က၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ ဘ႑ာေရးအစည္းအေ၀းကို သြားတက္ေတာ့၊ ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြထဲမွာ၊ ျမန္မာဘက္က၊ အသက္ခုႏွစ္ဆယ္၊ ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေတြ၊ အမ်ာအးားျဖင့္ ေန႔စဥ္ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ၊ ႏွစ္ေပါင္းသံုးေလးဆယ္ေလာက္၊ ေပ်ာ္ေမြ႔ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ဘယ္မလဲ- ေနာက္မ်ိဳးဆက္သစ္။
ဥေရာပမသဂၢဘဏ္က၊ သူတုိ႔ရဲ႕ တိုးတက္မႈအေတြ႕အၾကံဳေတြကို အေျခခံၿပီး ေျပာျပသြားလိုက္တာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔၊ တကယ့္ကို အေ၀းႀကီး။ သူတုိ႔ဗဟိုဘဏ္ကို၊ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္က ခြဲထုတ္ထားတယ္။ ဗဟိုဘဏ္လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို၊ ေသေသခ်ာခ်ာျပ႒ာန္းထားတယ္။ အဓိကက၊ ေငြေၾကးတန္ဖိုး တည္ၿငိမ္ေရး တာ၀န္ပဲရွိတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးေတြ၊ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးတုိးတက္ဖို႔ကိစၥေတြနဲ႔၊ လံုး၀မဆိုင္ဘူးဆိုလို႔၊ ကၽြန္ေတာ္ျဖင့္ လန္႔ေတာင္သြားမိတယ္။ ဘယ္လိုမ်ား ေျပာလိုက္ပါလိမ့္လုိ႔။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘက္က၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြဘက္က ေျပာၾကဆိုၾကတာကေတာ့၊ ပုိၿပီးလြတ္လပ္မႈေတြ၊ ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ ေပးဖုိ႔ပါ။ တဘက္မွာေတာ့၊ ေျဖေလွ်ာ့မႈေပးထားတဲ့လုပ္ငန္းေတြ (ဥပမာ- အတိုးႏႈန္းကို ကုိယ့္ဘဏ္နဲ႔ကိုယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္သတ္မွတ္ႏုိင္ေပမယ့္ အားလံုးညႇိၿပီးမွ၊ အတိုးႏႈန္းတစ္ခုပဲ သတ္မွတ္ၾကတာ၊ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲ ေကာင္တာဖြင့္ခြင့္ေတာင္းခဲ့ေပမယ့္၊ လက္ေတြ႕မွာ မႏုိင္မနင္းျဖစ္ေနတာ) တကယ္တမ္းက်ေတာ့ မလုပ္ႏုိင္ေသးတာေတြ႕ရတယ္။ (၂၀၀၃) ခုႏွစ္မတုိင္မီက၊ ဘဏ္ကတ္ျပားေတြ၊ ေတြ႕သမွ်လူေလွ်ာက္ေ၀ပစ္ခဲ့ၾကတာလဲ သတိရမိပါတယ္။
စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ စည္းကမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္၊ စည္းကမ္းေတြခ်လိုက္ (Regulation)၊ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ (Deregulation) နဲ႔ ျပန္ၿပီး စည္းကမ္းခ်လိုက္ (Reregulation) ဆိုတဲ့ သံသရာေတြကို၊ အၿမဲ ေတြ႔ၾကံဳေနရမွာပဲဆိုတဲ့၊ ဂ်ာမန္ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ရဲ႕ အမွာစကားကို သတိရမိပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳေတြက၊ နားေထာင္လို႔ အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘဏ္ေတြ (ပုဂၢလိကေရာ၊ အစိုးရပုိင္ဘက္ေရာ)၊ ဘယ္ေလာက္ေတာင့္တင္းခိုင္မာသလဲဆိုတာ၊ အေတာ္ေလး သံသယရွိပါတယ္။ လုပ္ခြင့္မရလုိ႔ မလုပ္ၾကတာပါလို႔ ေျပာေနၾကေပမယ့္၊ လုပ္ခြင့္ရတာေတြ၊ လုပ္ေနတာေတြေတာင္မွ၊ မႏုိင္နင္းေသးဘူးလုိ႔ စိုးရိမ္မိပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ သာဓကတစ္ခုျပရရင္၊ ဘဏ္ေတြရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔ေတြ၊ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ေတြအတြက္ Fit and Proper Test ဆိုတာ ရွိေပမယ့္၊ တကယ့္တကယ္ေတာ့ မလုပ္ပါဘူး။ သင့္ေတာ္မႈ ရွိ-မရွိ မစစ္ေဆးေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘဏ္၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြက၊ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမႈေတြနဲ႔ လုပ္ေနေတာ့၊ ေျခလြန္လက္လြန္လုပ္ႏုိင္ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား၊ နည္းတယ္လုိ႔ ဆိုရမွာပါ။
အဲဒီစစ္ေဆးခ်က္မွာ၊ Fit Test ဆိုတာက အဲဒီလူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းပိုင္း၊ တာ၀န္ကို ယူႏိုင္စြမ္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ၿပီး၊ Proper Test ပိုင္းကေတာ့၊ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ သမာဓိအပိုင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တိုတိုေျပာရရင္ တတ္လဲတတ္၊ ေတာ္လဲေတာ္၊ ေကာင္းလဲေကာင္းတဲ့ လူတတ္လူေကာင္း၊ လူေတာ္လူေကာင္းေတြ ျဖစ္ရမယ္။ ေငြေၾကးအင္အားလည္း ေတာင့္တင္းရမယ္။
ေသခ်ာတာကေတာ့၊ ဗဟိုဘဏ္က သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္၊ ပိုၿပီးတာ၀န္ႀကီး တာ၀န္ရွိလာသလို၊ တာ၀န္ေတြယူႏုိင္တဲ့၊ စြမ္းရည္လဲ ရွိတဲ့သူေတြ လိုအပ္လာမွာ အမွန္ပါပဲ။ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလုိ႔ပဲ ေျပာ႐ံုနဲ႔ မၿပီး၊ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါ ပါလာမယ္။ ၿပီးေတာ့၊ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ရပ္တည္ႏုိင္စြမ္းျဖစ္တဲ့၊ အျမတ္ရတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အ႐ႈံးျပတာေတြကိုပါ စဥ္းစားရပါေတာ့မယ္။
ဗဟိုဘဏ္ေတြကို ၀ိတ္ေလွ်ာ့ဖို႔၊ တိတိက်က် တာ၀န္ေတြ ျပန္လည္သတ္မွတ္ေပးၿပီး၊ အျခားကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္၊ ဖိဖိစီးစီး ၾကီးၾကပ္ႏုိင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးၾကတာေတြကုိလဲ ၾကားရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံမ်ားမွာေတာ့၊ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အဖြဲ႔က သပ္သပ္၊ ႀကီးၾကပ္တဲ့အဖြဲ႔က သပ္သပ္ဆိုၿပီး၊ တာ၀န္ေတာင္ခြဲထားပါေသးသတဲ့။
အဲသလိုပဲ၊ ဘဏ္ေတြကို အပိုအလုပ္၊ မလုပ္ေစဖုိ႔ အၾကံျပဳတာလည္း ရွိရဲ႕။ ဥပမာ- အေသးစားေခ်းေငြလုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္၊ စီးပြားေရးဘဏ္ေတြ တာ၀န္ယူခိုင္းရင္၊ မူလလုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြ ထိခိုက္ေလ်ာ့ပါးသြားမွာကို စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္နဲ႔၊ ျပည္ပက ပညာရွင္တစ္ေယာက္ ေတြ႕ၾကေတာ့၊ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အေျဖေတြထက္၊ ေမးခြန္းေတြ ပုိမ်ားလာတယ္ ေျပာမိလို႔ိ သူက ဘယ္လိုမ်ိဳးေမးခြန္းေတြလဲလုိ႔ ေမးပါတယ္။ ဒါနဲ႔ သာဓကအခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
ဘဏ္ပညာရွင္၊ ဘဏ္မန္ေနဂ်ာ ဆိုတာ အသက္ေျခာက္ဆယ္ ခုႏွစ္ဆယ္ ေက်ာ္ေတြလား?။ ဗဟိုဘဏ္ေတြ အစိုးရဘဏ္ေတြကေန၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြကို ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈေတြရွိသလား?။ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ အစိုးရဘဏ္ေတြမွာရွိတဲ့ ဌာနအသီးသီးဟာ၊ တခုနဲ႔တခု ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈေတြရွိေနၿပီး၊ ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ့္လုပ္ငန္းေတြကို ဖြက္ထားတတ္တဲ့အက်င့္ေတြ ေပ်ာက္ေနၿပီလား?။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔ဟာ၊ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ မိသားစု၀င္ေတြလား?။ ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြကို စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ေလာက္ေအာင္၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြဟာ၊ ခိုင္မာေတာင့္တင္းရဲ႕လား?။ အတိတ္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြ ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ အမွားအယြင္းကေန သင္ခန္းစာယူႏုိင္ခဲ့ၾကသလား?။ ဒါမွမဟုတ္ ေမ့ပစ္ခဲ့ၾကသလား?။ ဘဏ္က တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ၊ ေန႔စဥ္ သာမန္ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြအျပင္၊ ႏုိင္ငံအဆင့္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘ႑ာေရးမူ၀ါဒေတြကုိ၊ ႏွံ႔စပ္သိျမင္ ကၽြမ္း၀င္ၾကရဲ႕လား . . .။
ၿပီးေတာ့ အခုေဆြးေႏြးပြဲက ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို၊ ကိုယ့္ဘဏ္ပုိင္ရွင္ေတြကို၊ ဘယ္လိုျပန္ေျပာၾကမလဲ?။
အေကာင္းဘက္ကေနေျပာရရင္ေတာ့၊ ခုအခ်ိန္မွာ၊ ပုဂၢလိကဘဏ္တုိင္းဟာ အျမတ္ျပေနတယ္။ အျမတ္ရ႐ံုေတာင္မက၊ အခြန္အမ်ားဆံုးေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမွာလဲ ရွိေနတယ္လို႔၊ ဘဏ္ပညာရွင္တစ္ဦး မိန္႔ၾကားသြားတာအတြက္၊ ၀မ္းသာရပါေသးတယ္။
(၁၁-၁၁-၂၀၁၁)
ဘဏ္လုပ္ငန္းေဆြးေႏြးပြဲကို၊ ျမန္မာဘက္နဲ႔ ဥေရာပဘက္၊ ႏွစ္ဘက္ေပါင္းၿပီး လုပ္ၾကရာမွာ၊ ဘယ္ဘက္ကမွ ဖိတ္စာေရာက္မလာေပမယ့္၊ ဆရာေဖျမင့္က “ျပည္သူ႕ေခတ္” ဖိတ္စာကို ေပးလိုက္လို႔၊ ကံအားေလ်ာ္စြာ ေရာက္သြားပါတယ္။ တေလာကလုပ္သြားတဲ့၊ “အစိမ္းေရာင္စီးပြားေရး” ကိုေတာ့၊ ကိုယ္က အညိဳေရာင္မို႔ ထင္ပါရဲ႕၊ မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီလိုပါဘဲ၊ အာဆီယံ-ဂ်ပန္ ဆိုတာလဲ မေရာက္လိုက္ပါဘူး။ အိႏၵိယ-ျမန္မာ က်ေတာ့၊ ေရာက္လိုက္ျပန္ေရာ။ ဖိတ္စာမရတဲ့အခါမ်ားက်ေတာ့လဲ၊ ကိုယ္သက္သာတယ္လုိ႔ သေဘာထားႏုိင္ေပမယ့္၊ ကိုယ္သိရျမင္ရ၊ ျဖန္႔ေ၀ႏုိင္တာတစ္ခုေတာ့ ေလ်ာ့သြားျပန္တာေပါ့ေလ။ ေလာဘတႀကီးနဲ႔ အားလံုးကို လိုက္လိုက္ဆြဲေနေပမယ့္၊ အကုန္လံုး လုိက္ဆြဲႏုိင္တာမွ မဟုတ္တာ။
တစ္ရက္က၊ သမီးငယ္- ေအးလဲ့ အိမ္လာေတာ့၊ “ ဒီအရြယ္နဲ႔ ေလွ်ာက္သြားေနတယ္၊ ဆရာ့ကို ဖမ္းရခက္လိုက္တာ” ဆိုေတာ့၊ “ဟဲ့- ငါက ဘယ္အရြယ္ေရာက္ေနလို႔လဲ?” လို႔ ျပန္ေမးရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးႏွစ္ေလာက္က၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ၊ တစ္လေလာက္ေလွ်ာက္သြားေနရင္း၊ ဒီအသက္အရြယ္နဲ႔၊ ေနာင္ဆိုရင္- သိပ္လာႏုိင္မယ္ မထင္ဘူးလုိ႔ေျပာေတာ့ (ကုိယ္က ငါးဆယ္ေက်ာ္)၊ သားသမီးေတြက၊ သူတုိ႔ဆီက ခုႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္၊ ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္အဖိုးႀကီးအဖြားႀကီးေတြ၊ ကားကို ကုိယ္တုိင္ေမာင္းၾက၊ အထုပ္အပိုးေတြနဲ႔ သြားၾကလာၾကတာေတြကို ျပေတာ့၊ ကိုယ္ျဖင့္ ရွက္လိုက္တာ။ အဓိကကေတာ့ အစားအေသာက္နဲ႔ က်န္းမာေရးပဲ ထင္ပါရဲ႕။ အခုျပည္တြင္းမွာ ေလွ်ာက္သြားေနျပန္ေတာ့၊ ေစတနာနဲ႔ သတိေပးတဲ့သူေပၚလာျပန္ေရာ။
အခုအခ်ိန္မွာ၊ အတန္အသင့္လည္း က်န္းမာပါတယ္။ ပိုၿပီးေတာ့လဲ က်န္းမာခ်င္ပါတယ္။ လုပ္စရာေတြ၊ လုပ္ခ်င္တာေတြ၊ လုပ္ႏုိင္တာေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ အသက္ႀကီးလာမွ လုပ္စရာေတြ ပိုမ်ားလာသလိုပဲ။ ဆရာ ေဖျမင့္ကပဲ၊ ေျပာေသးတယ္။ ဒီ့ထက္ပိုလုပ္ဖို႔ေကာင္းတယ္တဲ့။ တခါတေလက်ေတာ့လဲ ဒီေနရာ၊ ဒီေနရာေတြမွာ၊ ငါသာရွိရင္၊ ဒီ့ထက္ပုိေကာင္းႏုိင္မယ္လို႔၊ ကိုယ့္ဘက္ကို သာသာထိုးထိုးေတြးမိေပမယ့္၊ အဲဒီေနရာသာဆိုရင္၊ ငါ ဒီလိုေနခ်င္မွေနႏုိင္၊ လုပ္ခ်င္မွ လုပ္ႏုိင္မွာလို႔ ျပန္ၿပီး ေတြးမိပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္းေတြေျပာရတာက၊ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Human Resource Development) ဆိုတဲ့ ကိစၥ၊ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး (Capacity Development) ကိစၥေတြကို၊ ေျပာေနတဲ့သူေတြကိုယ္တုိင္ကိုပါ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ျမႇင့္တင္ေပးဖုိ႔ လိုအပ္ေနလို႔ပါ။
တစ္ရက္က၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ ဘ႑ာေရးအစည္းအေ၀းကို သြားတက္ေတာ့၊ ေဆြးေႏြးတဲ့သူေတြထဲမွာ၊ ျမန္မာဘက္က၊ အသက္ခုႏွစ္ဆယ္၊ ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေတြ၊ အမ်ာအးားျဖင့္ ေန႔စဥ္ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ၊ ႏွစ္ေပါင္းသံုးေလးဆယ္ေလာက္၊ ေပ်ာ္ေမြ႔ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ဘယ္မလဲ- ေနာက္မ်ိဳးဆက္သစ္။
ဥေရာပမသဂၢဘဏ္က၊ သူတုိ႔ရဲ႕ တိုးတက္မႈအေတြ႕အၾကံဳေတြကို အေျခခံၿပီး ေျပာျပသြားလိုက္တာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔၊ တကယ့္ကို အေ၀းႀကီး။ သူတုိ႔ဗဟိုဘဏ္ကို၊ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္က ခြဲထုတ္ထားတယ္။ ဗဟိုဘဏ္လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို၊ ေသေသခ်ာခ်ာျပ႒ာန္းထားတယ္။ အဓိကက၊ ေငြေၾကးတန္ဖိုး တည္ၿငိမ္ေရး တာ၀န္ပဲရွိတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးေတြ၊ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးတုိးတက္ဖို႔ကိစၥေတြနဲ႔၊ လံုး၀မဆိုင္ဘူးဆိုလို႔၊ ကၽြန္ေတာ္ျဖင့္ လန္႔ေတာင္သြားမိတယ္။ ဘယ္လိုမ်ား ေျပာလိုက္ပါလိမ့္လုိ႔။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘက္က၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြဘက္က ေျပာၾကဆိုၾကတာကေတာ့၊ ပုိၿပီးလြတ္လပ္မႈေတြ၊ ေျဖေလွ်ာ့မႈေတြ ေပးဖုိ႔ပါ။ တဘက္မွာေတာ့၊ ေျဖေလွ်ာ့မႈေပးထားတဲ့လုပ္ငန္းေတြ (ဥပမာ- အတိုးႏႈန္းကို ကုိယ့္ဘဏ္နဲ႔ကိုယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္သတ္မွတ္ႏုိင္ေပမယ့္ အားလံုးညႇိၿပီးမွ၊ အတိုးႏႈန္းတစ္ခုပဲ သတ္မွတ္ၾကတာ၊ ႏုိင္ငံျခားေငြလဲ ေကာင္တာဖြင့္ခြင့္ေတာင္းခဲ့ေပမယ့္၊ လက္ေတြ႕မွာ မႏုိင္မနင္းျဖစ္ေနတာ) တကယ္တမ္းက်ေတာ့ မလုပ္ႏုိင္ေသးတာေတြ႕ရတယ္။ (၂၀၀၃) ခုႏွစ္မတုိင္မီက၊ ဘဏ္ကတ္ျပားေတြ၊ ေတြ႕သမွ်လူေလွ်ာက္ေ၀ပစ္ခဲ့ၾကတာလဲ သတိရမိပါတယ္။
စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ စည္းကမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္၊ စည္းကမ္းေတြခ်လိုက္ (Regulation)၊ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ (Deregulation) နဲ႔ ျပန္ၿပီး စည္းကမ္းခ်လိုက္ (Reregulation) ဆိုတဲ့ သံသရာေတြကို၊ အၿမဲ ေတြ႔ၾကံဳေနရမွာပဲဆိုတဲ့၊ ဂ်ာမန္ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ရဲ႕ အမွာစကားကို သတိရမိပါတယ္။
ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳေတြက၊ နားေထာင္လို႔ အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘဏ္ေတြ (ပုဂၢလိကေရာ၊ အစိုးရပုိင္ဘက္ေရာ)၊ ဘယ္ေလာက္ေတာင့္တင္းခိုင္မာသလဲဆိုတာ၊ အေတာ္ေလး သံသယရွိပါတယ္။ လုပ္ခြင့္မရလုိ႔ မလုပ္ၾကတာပါလို႔ ေျပာေနၾကေပမယ့္၊ လုပ္ခြင့္ရတာေတြ၊ လုပ္ေနတာေတြေတာင္မွ၊ မႏုိင္နင္းေသးဘူးလုိ႔ စိုးရိမ္မိပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ သာဓကတစ္ခုျပရရင္၊ ဘဏ္ေတြရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔ေတြ၊ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ေတြအတြက္ Fit and Proper Test ဆိုတာ ရွိေပမယ့္၊ တကယ့္တကယ္ေတာ့ မလုပ္ပါဘူး။ သင့္ေတာ္မႈ ရွိ-မရွိ မစစ္ေဆးေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘဏ္၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြက၊ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမႈေတြနဲ႔ လုပ္ေနေတာ့၊ ေျခလြန္လက္လြန္လုပ္ႏုိင္ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား၊ နည္းတယ္လုိ႔ ဆိုရမွာပါ။
အဲဒီစစ္ေဆးခ်က္မွာ၊ Fit Test ဆိုတာက အဲဒီလူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းပိုင္း၊ တာ၀န္ကို ယူႏိုင္စြမ္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ၿပီး၊ Proper Test ပိုင္းကေတာ့၊ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ သမာဓိအပိုင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တိုတိုေျပာရရင္ တတ္လဲတတ္၊ ေတာ္လဲေတာ္၊ ေကာင္းလဲေကာင္းတဲ့ လူတတ္လူေကာင္း၊ လူေတာ္လူေကာင္းေတြ ျဖစ္ရမယ္။ ေငြေၾကးအင္အားလည္း ေတာင့္တင္းရမယ္။
ေသခ်ာတာကေတာ့၊ ဗဟိုဘဏ္က သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္၊ ပိုၿပီးတာ၀န္ႀကီး တာ၀န္ရွိလာသလို၊ တာ၀န္ေတြယူႏုိင္တဲ့၊ စြမ္းရည္လဲ ရွိတဲ့သူေတြ လိုအပ္လာမွာ အမွန္ပါပဲ။ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလုိ႔ပဲ ေျပာ႐ံုနဲ႔ မၿပီး၊ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါ ပါလာမယ္။ ၿပီးေတာ့၊ ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ရပ္တည္ႏုိင္စြမ္းျဖစ္တဲ့၊ အျမတ္ရတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အ႐ႈံးျပတာေတြကိုပါ စဥ္းစားရပါေတာ့မယ္။
ဗဟိုဘဏ္ေတြကို ၀ိတ္ေလွ်ာ့ဖို႔၊ တိတိက်က် တာ၀န္ေတြ ျပန္လည္သတ္မွတ္ေပးၿပီး၊ အျခားကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္၊ ဖိဖိစီးစီး ၾကီးၾကပ္ႏုိင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးၾကတာေတြကုိလဲ ၾကားရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံမ်ားမွာေတာ့၊ ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အဖြဲ႔က သပ္သပ္၊ ႀကီးၾကပ္တဲ့အဖြဲ႔က သပ္သပ္ဆိုၿပီး၊ တာ၀န္ေတာင္ခြဲထားပါေသးသတဲ့။
အဲသလိုပဲ၊ ဘဏ္ေတြကို အပိုအလုပ္၊ မလုပ္ေစဖုိ႔ အၾကံျပဳတာလည္း ရွိရဲ႕။ ဥပမာ- အေသးစားေခ်းေငြလုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဘဏ္၊ စီးပြားေရးဘဏ္ေတြ တာ၀န္ယူခိုင္းရင္၊ မူလလုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြ ထိခိုက္ေလ်ာ့ပါးသြားမွာကို စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္နဲ႔၊ ျပည္ပက ပညာရွင္တစ္ေယာက္ ေတြ႕ၾကေတာ့၊ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အေျဖေတြထက္၊ ေမးခြန္းေတြ ပုိမ်ားလာတယ္ ေျပာမိလို႔ိ သူက ဘယ္လိုမ်ိဳးေမးခြန္းေတြလဲလုိ႔ ေမးပါတယ္။ ဒါနဲ႔ သာဓကအခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
ဘဏ္ပညာရွင္၊ ဘဏ္မန္ေနဂ်ာ ဆိုတာ အသက္ေျခာက္ဆယ္ ခုႏွစ္ဆယ္ ေက်ာ္ေတြလား?။ ဗဟိုဘဏ္ေတြ အစိုးရဘဏ္ေတြကေန၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြကို ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈေတြရွိသလား?။ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ အစိုးရဘဏ္ေတြမွာရွိတဲ့ ဌာနအသီးသီးဟာ၊ တခုနဲ႔တခု ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈေတြရွိေနၿပီး၊ ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ့္လုပ္ငန္းေတြကို ဖြက္ထားတတ္တဲ့အက်င့္ေတြ ေပ်ာက္ေနၿပီလား?။ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႔ဟာ၊ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ မိသားစု၀င္ေတြလား?။ ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြကို စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ေလာက္ေအာင္၊ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြဟာ၊ ခိုင္မာေတာင့္တင္းရဲ႕လား?။ အတိတ္က ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂၢလိကဘဏ္ေတြ ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ အမွားအယြင္းကေန သင္ခန္းစာယူႏုိင္ခဲ့ၾကသလား?။ ဒါမွမဟုတ္ ေမ့ပစ္ခဲ့ၾကသလား?။ ဘဏ္က တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ၊ ေန႔စဥ္ သာမန္ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြအျပင္၊ ႏုိင္ငံအဆင့္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘ႑ာေရးမူ၀ါဒေတြကုိ၊ ႏွံ႔စပ္သိျမင္ ကၽြမ္း၀င္ၾကရဲ႕လား . . .။
ၿပီးေတာ့ အခုေဆြးေႏြးပြဲက ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို၊ ကိုယ့္ဘဏ္ပုိင္ရွင္ေတြကို၊ ဘယ္လိုျပန္ေျပာၾကမလဲ?။
အေကာင္းဘက္ကေနေျပာရရင္ေတာ့၊ ခုအခ်ိန္မွာ၊ ပုဂၢလိကဘဏ္တုိင္းဟာ အျမတ္ျပေနတယ္။ အျမတ္ရ႐ံုေတာင္မက၊ အခြန္အမ်ားဆံုးေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမွာလဲ ရွိေနတယ္လို႔၊ ဘဏ္ပညာရွင္တစ္ဦး မိန္႔ၾကားသြားတာအတြက္၊ ၀မ္းသာရပါေသးတယ္။
(၁၁-၁၁-၂၀၁၁)
(ခင္ေမာင္ညိဳ - ေဘာဂေဗဒ၏ ေဖ့စ္ဘုတ္မွ)
အမွန္အတုိင္းေျပာရရင္၊ခင္ေမာင္ညုိ(ေဘာဂေဗဒ)သည္
စီးပြားေရးပညာရွင္(သုိ႕မဟုတ္)စီးပြားေရးတကိၠသုိလ္ဘြဲ႕
ရမဟုတ္ပါ။သူကစီပြားေရးတကိၠသိုလ္တြင္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ
သင္တဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။
economist should be graduated with major in economics at least.whatever he is writing economics related articles,do not assume that those are his own writings,he just translate from English to Burmese .