ျပည္တြင္းအေျပာင္းအလဲနဲ႔ ျပည္ပအေျခစိုက္မီဒီယာ

(Financial Times မွာ ဂြင္ ေရာ္ဘင္ဆင္ ေရးသားတဲ့ Myanmar’s dissident media feels pinch amid reforms ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ပါတယ္)

ျပည္တြင္းက လြတ္လပ္တဲ့မီဒီယာေတြ ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္ခံေနရခ်ိန္မွာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥေတြကို အက်ဥ္းေထာင္အေျခအေနကေန တိုင္းရင္းသားပဋိပကၡေတြအထိ ရဲရဲရင့္ရင့္ ေရးသားေနတာမို႔ ဧရာဝတီမဂၢဇင္းကေတာ့ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ သတင္းတင္ျပမႈေတြေၾကာင့္ ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီ ေတာင္းဆိုအံုႂကြမႈကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏိုင္ငံကေန ထြက္ခြာလာခဲ့ၾကတဲ့ တက္ႂကြလူငယ္ေတြက ဧရာဝတီကို ထူေထာင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အေျချပဳတဲ့ ဧရာဝတီဟာ ျမန္မာျပည္ အေျပာင္းအလဲေတြအတြက္ ဆက္တိုက္လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့ၿပီး ၾသဇာရွိတဲ့ သတင္းဌာနတခု ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား လႊတ္ေပးမႈကေန ဆင္ဆာေလွ်ာ့ခ်မႈအထိ ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမယ္ဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္ စသျဖင့္ ဧရာဝတီက လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေပၚေနၾကပါၿပီ။

သံခင္းတမန္ခင္းအရ အထီးက်န္ျဖစ္ေနရာကေန ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုထံ ျပန္ဝင္လာတဲ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ကမာၻႀကီးက ႀကိဳဆိုေနခ်ိန္မွာေတာ့ ဧရာဝတီက သူ႔ရဲ႕ပံုႏွိပ္မဂၢဇင္းကို ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္နဲ႔ ဒီတပတ္ထဲမွာ ထုတ္ေဝပါေတာ့မယ္။ ဧရာဝတီဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဒုကၡေရာက္ရၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

တႀကိမ္မွာ အုပ္ေရ ၅၀၀၀ ေလာက္ပဲထုတ္ေဝၿပီး မွာယူခ တႏွစ္စာ ေဒၚလာ ၅၀ ပဲက်ေပမယ့္ ဧရာဝတီမဂၢဇင္းဟာ “ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာမူဝါဒေတြကို ကုိင္လႈပ္တဲ့ေနရာမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ အေထာက္အကူေပးႏိုင္ခဲ့ တယ္၊ ဒီ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဂုဏ္ယူတယ္” လုိ႔ မဂၢဇင္းရဲ႕ စီမံအယ္ဒီတာ ကိုေက်ာ္စြာမိုးက ဆုိပါတယ္။

ကိုေက်ာ္စြာမိုးရဲ႕အစ္ကိုျဖစ္သူ ဧရာဝတီ အယ္တီတာခ်ဳပ္ ကိုေအာင္ေဇာ္ကေတာ့ ဧရာဝတီဟာ မၾကာခင္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံထဲက အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ အက်ိဳးလည္းရွိသလို ထိခုိက္မႈလည္း ရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ “ျမန္မာျပည္မွာ စစ္မွန္တဲ့အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေနၿပီဆိုရင္ အဲ့ဒါဟာ က်ေနာ့္တို႔အတြက္လည္း ႀကီးမားတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတရပ္ ျဖစ္တယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ေငြေၾကးအခက္အခဲနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ရတာမို႔ ဧရာဝတီပံုႏွိပ္မဂၢဇင္းဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးမွာ ရပ္တန္႔လုနီးပါး ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လိမ္ညာမႈေတြနဲ႔ျပည့္ႏွက္ေနတယ္၊ အတုအေယာင္ျဖစ္တယ္ စသျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ကန္႔ကြက္ရႈတ္ခ်ခဲ့ၾကေပမယ့္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကပဲ အစိုးရအတိုက္အခံတခ်ိဳ႕ကို လႊတ္ေတာ္ ထဲေရာက္ေစခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ အေျပာင္းအလဲရဲ႕ ကနဦးအေျခအေနေတြကို “အားေပးအားေျမွာက္” ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ အလႉရွင္အဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႕ဟာ ျပည္တြင္းကအဖြဲ႔ေတြကို ပိုဦးစားေပးဖို႔ ျပည္ပက ဧရာဝတီလိုမ်ိဳးကို ေငြေၾကး ျဖတ္ေတာက္တာေတြ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္လို႔ သံတမန္တဦးက ရွင္းျပပါတယ္။

ပံုႏွိပ္မဂၢဇင္းဆက္ထုတ္ဖို႔ ဆႏၵျပင္းျပတဲ့ ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ မဂၢဇင္းကို တလတႀကိမ္ကေန သံုးလတႀကိမ္ ေျပာင္းထုတ္မယ္၊ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဧရာဝတီရဲ႕ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြမွာ အေၾကာင္းအရာေတြတိုးခ်ဲ႕ၿပီး အရွိန္ျမွင့္မယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လေတြအတြင္းမွာ ဧရာဝတီ အြန္လိုင္းပရိသတ္ အေရအတြက္ဟာ ေဝါကနဲ ျမင့္တက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဧရာဝတီရဲ႕ ၂၀၁၁ ကိန္းဂဏာန္းေတြအရ အစိုးရက အြန္လိုင္းပိတ္ဆို႔မႈ ရုပ္သိမ္းလိုက္တဲ့ ၾသဂုတ္လကစၿပီး ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ေတြကို လာေရာက္ၾကည့္ရႈသူ တလကို ၂ သန္းခြဲေလာက္ရွိရကေန ၿပီးခဲ့တဲ့ လေတြမွာ ၆ သန္းနီးပါး ရွိလာတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အဲ့ဒီလို တိုးတက္မႈေတြ ရွိလာေပမယ့္လည္း အရပ္သားအမည္ခံ ျမန္မာအစိုးရက အေျပာင္းအလဲေတြကို ရည္ရြယ္ ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ထုတ္ျပေနတာမို႔ အလႉရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေငြေၾကးအကူအညီ ဦးစားေပးမႈကို လားရာ ေျပာင္းသြားၾကပါတယ္။ ဧရာဝတီရဲ႕ အဓိကအလႉရွင္ေတြထဲက အနည္းဆံုး ဥေရာပအစိုးရႏွစ္ရပ္ဟာ သူတို႔ရဲ႕ အကူအညီေတြကို ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းသြားၾကပါၿပီ။

ဒိန္းမတ္နဲ႔ ေနာ္ေဝးအပါအဝင္ ဥေရာပႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ကေတာ့ ျပည္ပအင္အားစုေတြကို ေထာက္ပ့ံမယ့္အစား သူတို႔ရဲ႕ ေငြေၾကးေတြကို ျပည္တြင္းက NGO ေတြအတြက္ တိုးျမွင့္သံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ အလႉရွင္အေတာ္မ်ားမ်ားက ျပည္ပအင္ အားစုေတြၾကားမွာရွိတဲ့ “တျခားသူအေပၚ မွီခိုလြန္းတဲ့စိတ္ေနစိတ္ထား” အေပၚ ေဝဖန္ၾကတယ္၊ ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီအဖြဲ႔ေတြ အတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံမႈဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကိုလည္း ပိုၿပီးတင္းက်ပ္လာေနၾကတယ္လို႔ ၿဗိတိသွ် အစိုးရ အကူအညီေပးေရးအရာရွိတဦးက ေျပာပါတယ္။

“အလႉရွင္ေတြလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျခကုန္လက္ပန္းက်လာၿပီေလ၊ က်ေနာ္တို႔လို အဖြဲ႔မ်ိဳးကိုပဲ ေထာက္ပံ့ေနရလု႔ိ မဟုတ္ပါဘူး၊ အတိုက္အခံ လႈပ္ရွားမႈတခုလံုးကို ေထာက္ပံ့ေနရလို႔ပါ” လို႔ ကိုေအာင္ေဇာ္က မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ “ဒါဟာလည္း လံုးလံုးအဆိုးခ်ည္းမဟုတ္ပါဘူး၊ အခုလိုျဖစ္တာက က်ေနာ္တို႔ကို ပိုၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျဖစ္ေစ လိမ့္မယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့လည္း အားေကာင္းလာေစပါလိမ့္မယ္” လို႔ သူက ဆိုပါေသးတယ္။

ျပည္ပအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေငြေၾကးေလွ်ာ့ခ်ျဖတ္ေတာက္တဲ့ အလႉရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြရွိသလို ဆက္လက္ေထာက္ပံ့ ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီအထဲမွာ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြအတြက္ မၾကာေသးခင္က ရန္ကုန္မွာ ရံုးသြားဖြင့္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္သူၾကြယ္ႀကီး ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုးေရာ့စ္ (George Soros) ရဲ႕ Open Society Foundations (OSF) လည္း အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရာဝတီအတြက္ OSF က ယခင္ထက္ တိုးျမွင့္ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါတယ္။

“မၾကာခင္က ႏိုင္ငံတြင္းမွာျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔အတူ မီဒီယာဟာလည္း တစံုတရာ ပိုလြတ္လပ္သလို ရွိလာပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ မီဒီယာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြကေတာ့ ဒီအတိုင္းရွိေနဆဲပဲ။ ဘာတခုမွ မရုပ္သိမ္း ေသးဘူး” လို႔ OSF ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအစီအစဥ္ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေမာ္ရင္းေအာင္သြင္ (Marueen Aung-Thwin) က ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာ့အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ အျခားသူေတြကေတာ့ ဧရာဝတီရဲ႕ ဇာတ္သိမ္းဟာ ျပည္တြင္း အဆက္အသြယ္ေကာင္းေတြရွိၿပီး အစိုးရလုပ္ရပ္ေတြအေပၚ ေဝဖန္ေထာက္ျပေနၾကတဲ့ ျပည္ပအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ တန္ဖိုးရွိတဲ့အခန္းက႑ကို အခ်ိန္မတိုင္ခင္ အဆံုးသတ္ေစမယ့္ အရိပ္အေယာင္လားလို႔ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။

ဧရာဝတီဟာ “သတင္းအခ်က္အလက္ရယူဖို႔ သိပ္ေကာင္းတဲ့ေနရာတခုပါ” လို႔ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထင္ရွားတဲ့ သံုးသပ္သူ၊ စာေရးဆရာ ဘာတ္ေတးလ္ လင့္တ္နာ (Bertil Linter) က ေျပာပါတယ္။ “ျပည္ပမီဒီယာေတြ ေပ်ာက္ ကြယ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တကယ့္ကိုဝမ္းနည္းစရာပါ။ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ “ေႏြဦး” လို႔ေခၚေနတဲ့အရာက ဘယ္ေလာက္ ထိ ေရရွည္ခံမလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွမသိပါဘူး။ အေျခအေနကလည္း ေျပာင္းျပန္ျပန္ မျဖစ္သြားႏိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး” လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈက အရင္ထက္စာရင္ သက္သာသလိုရွိေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ဆက္ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့အျပင္ သတင္းဂ်ာနယ္ေတြအေနနဲ႔ ေရးသားတဲ့အရာေတြကိုတင္ျပၿပီး တရားဝင္ အတည္ျပဳခ်က္ယူေနရတုန္းပဲလို႔ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ သတင္းေထာက္တဦးက ဆိုပါတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ သိခဲ့သမွ်ေတြထဲက အျပင္းထန္ဆံုး ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ တခ်ိဳ႕ကို ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ က်ေနာ္တို႔ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရတယ္။ ျဖစ္သင့္တာနဲ႔ ျဖစ္ေနတာက တကယ့္ကို တျခားစီပဲ” လို႔ အျခားသတင္းေထာက္ တေယာက္ကလည္း မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။

ဧရာဝတီပံုႏွိပ္မဂၢဇင္းရဲ႕ေနာက္ဆံုးအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “ဒီလိုေအာင္ျမင္ၿပီး ၾသဇာရွိတဲ့ မဂၢဇင္းမ်ိဳးကို တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားခြင့္ျပဳရတာဟာ တကယ့္ကို ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါတယ္” လို႔ ကိုေက်ာ္စြာမိုးက ေျပာပါတယ္။ “ဒီလို ပံုႏွိပ္မဂၢဇင္းမ်ိဳးဟာ ျမန္မာျပည္အတြက္ အခုအခ်ိန္မွာေရာ အနာဂတ္မွာပါ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနေသးတာပါ။ ဘယ္လိုဘဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔မွာ က်ေနာ္တို႔အလုပ္ကို ဆက္လုပ္ဖို႔ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ေတြေတာ့ ရွိပါေသးတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။