ဧရာ၀တီ၊ သံလြင္၊ ခ်င္းတြင္း ေတြကို သဘာ၀အတိုင္း ရွိေစခ်င္

သံလြင္ျမစ္ေပၚ ေရကာတာေဆာက္မယ့္ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္က လႊတ္ေတာ္ မွာ ေမးျမန္းခဲ့တာမွာ လွ်ပ္စစ္ဒု၀န္ႀကီးက ေရကာတာ ၆ ခု ေဆာက္လုပ္ဖို႔ရွိေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ 

ဒီေရကာတာေတြက ထြက္မယ့္ လွ်ပ္စစ္ကို ႏိုင္ငံျခားကို ေရာင္းဖို႔လို႔ စီစဥ္ခဲ့တဲ့ မီဂါ၀ပ္ ၇၀၀၀ ေက်ာ္ထုတ္ မယ့္ တာဆန္းေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ့္အေၾကာင္းကိုေတာ့ ဒု၀န္ႀကီးက ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြဆီက သိရပါတယ္။

 ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္တခု၊ ဓာတ္ပံု- Jingphaw Targyi ~

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi ) - See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi )
- See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi )
- See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi )
- See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi )
- See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအား အျပည့္အ၀ ရရွိဖို႔အတြက္ အစိုးရကလည္း ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ 

လွ်ပ္စစ္မီးဖူလံုေရးအတြက္ ျမစ္ႀကီးေတြေပၚမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြ ေဆာက္လုပ္ဖို႔ အရမ္းကို လိုအပ္ေနၿပီလားဆိုတာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမားတဦးျဖစ္တဲ့ ဆရာ ဦးမ်ဳိး၀င္းသူ ကို ဧရာ၀တီ အဂၤလိပ္ပိုင္း သတင္းေထာက္ ၿငိမ္းၿငိမ္းက ဆက္သြယ္ေမးၾကည့္ထားပါတယ္။ 

ဦး၀င္းမ်ဳိးသူ (ECODev)။ ဒါရိုက္တာ။ ။ ေရကာတာ ေဆာက္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ မူ၀ါဒက ဘာလဲဆိုတာ သိရမယ္။ လွ်ပ္စစ္ေတြကို ျပည္ပကို ေရာင္းစားဖို႔ ဆိုရင္ ဒါ ေရာင္းစားဖို႔လုိလားမလိုလား စဥ္းစားရ မယ္။ ျပည္တြင္းဖူလံုေရးက အဓိကက်တယ္။ ျပည္တြင္းဖူလံုေရးလုပ္ပီးမွ ျပည္ပကို ေရာင္းစားသင့္တယ္။ 

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကမၻာႀကီးမွာ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ တခ်ိန္မွာ တိုင္းျပည္ တျပည္ရဲ့ ကံၾကမၻာကို ဆံုးျဖတ္မွာက (Energy security) စြမ္းအင္လံုၿခံဳမႈ၊ သူက အဓိကပဲ။ ကိုယ့္ဆီမွာရွိတဲ့ စြမ္းအင္ကို ကိုယ့္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို အဓိက စဥ္းစားဖို႔က နံပါတ္တစ္္္အခ်က္၊ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈ မွာ လိုအပ္ခ်က္တခု ျဖစ္တယ္။ 

ဒါကို သတိထားဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒီေပၚမူတည္ၿပီး ကိုယ့္မူ၀ါ ထုတၿ္ပီးမွ အဲဒါေတြက သိပ္ပိုလွ်ံေနတဲ့ အတြက္ ေရာင္းမယ္ဆိုတဲ့ဟာကို စဥ္းစားသင့္တယ္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အေျပာင္းအလဲ ကမၻာ့အေန အထားနဲ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာေတြကို မၾကည့္ဘဲနဲ႔ ဒီအတိုင္း ႏိုင္ငံျခားက ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြလာတိုင္း ေရာင္း မယ္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သိပ္ပီး သေဘာ သဘာ၀မက်ဘူး။ 

 ေမး။ အဲလို ထုတ္ေရာင္းဖို႔ ရည္ရြယ္ေဆာက္လုပ္တာဆိုရင္ ဘာေတြနဲ႔ ဆန္းစစ္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါလဲ။ 

ဦး၀င္းမ်ဳိးသူ။ ။ အဲလို ေရာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေလ့လာဆန္းစစ္ရမွာေတြက ေစာေစာကေျပာသလို စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခကိုက္မႈ၊ လူမႈေရးအရ တြက္ေျခကိုက္မႈ၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ ပတ္၀န္းက်င္ နဲ႔ နည္း ပညာ အရျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိမႈ ဒီ feasibility ၅ ခုကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုတယ္။ နံပါတ္ ၁ က technical feasibility ေပါ့၊ ၂ က ေတာ့ economic feasibility၊ စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခကိုက္ေတာင္မွ financially ေပါ့ ေငြေရးေၾကးေရး cash flow ေငြ၀င္ေငြထြက္နဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈအရ အဆင္ေျပႏိုင္ျခင္း ရွိမရွိဆို တာ ၾကည့္ရေသးတာ။ 

နံပါတ္ ၄ အခ်က္ လူမႈေရးအရ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လိုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိမလဲနဲ႔ နံပါတ္ ၅ အခ်က္ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ ecology အရေရာ ဘယ္လိုအက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိမလဲဆိုတာ ဒီအခ်က္ေတြ ကို ေသခ်ာ feasibility လုပ္ဖို႔ လိုေသးတယ္။ 

အရင္လုပ္ခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းေတြက ဒီ ငါးခ်က္နဲ႔ ဘာတခုမွ လုပ္ဟန္မတူဘူး။ technically နည္းနည္းပါးပါး လုပ္မယ္။ စီးပြားေရးအရ တြက္တာေတြ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေယဘူယ် တြက္တာ ရွိမွာေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဒါေတြ ေသခ်ာဆန္းစစ္ၿပီး ျပည္သူေတြရ့ဲ သေဘာထား၊ ျပည္သူ႔လြႊတ္ေတာ္ရဲ့သေဘာထားသိပီးမွ ဆံုးျဖတ္သင့္တယ္ ထင္တယ္။ ဒါက လက္ေတြ႔လုပ္သင့္တဲ့ သေဘာေပါ့။ 

 ေမး။ ဆရာရဲ့ ပုဂၢလိက အျမင္ကေရာ… 

 ဦး၀င္းမ်ဳိးသူ။ ။ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး သမားတဦးအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ကိုယ့္ ျပည္တြင္းစြမ္းအင္ရ ဖို႔ ျမစ္ႀကီးေတြကို မၾကည့္ပဲ ဆရာတို႔ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ျမစ္ လက္တက္ငယ္ေလးေတြ၊ ဒီ့ျပင္စြမ္းအင္ အရင္း အျမစ္ေတြကို သံုးရင္ လံုေလာက္ႏုိင္မယ္ထင္တယ္။ 

ဆရာတို႔က ဒီ အဓိကျဖစ္ၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီ၊ သံလြင္၊ ခ်င္းတြင္း ေတြကို သဘာ၀အတိုင္း ရွိေစခ်င္ တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီျမစ္ႀကီးေတြက ေပးတဲ့ ေဂဟစနစ္ကေပးတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း (Ecosystem services set) ေတြက အမ်ားႀကီး။ သဘာ၀ကို ထိန္းညွိေပးထားတဲ့ ယႏၱရားႀကီးေပါ့။ 

အဲ့ယႏၱရားႀကီးရဲ့တန္ဖိုးက ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔တြက္ရင္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္တာထက္ အမ်ားႀကီးရတာ ရွိတယ္။ ဒီတန္ဖိုးကို ေသခ်ာမသိဘဲနဲ႔ မထုတ္သင့္ဘူး။ ေနာက္ ဒီျမစ္ႀကီးေတြက သိပ္ႀကီးတယ္၊ သိပ္ရွည္တဲ့အတြက္ ဘယ္ေလာက္ပဲသိပံနည္းက် ေလ့လာေလ့လာ ဒီျမစ္ႀကီးေတြရဲ့ dynamics ျဖစ္မႈေတြကို နားလည္ဖို႔ ျပည့္ 
ျပည့္ စံုစံု မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ 

သူရဲ့ နက္ရႈိင္းမႈကို ေသခ်ာနားမလည္ေသးဘဲနဲ႔ အေပၚယံနားလည္နဲ႔ (Engineering point of view) အင္ဂ်င္နီယာ ရႈေထာင့္တခုထဲက ခ်ဥ္းကပ္ပီး ေဆာက္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အမွားအယြင္း တစံုတရာ ျဖစ္သြား ရင္ ခုနေျပာတဲ့ ေဂဟစနစ္ရဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို သြားပီး ထိခိုက္ရင္ ဆရာတို႔ ေရရွည္မွာ အရံႈးတရားနဲ႔ ျပန္ ရင္ ဆိုင္ရမွာပဲ။ 

ဒါေၾကာင့္မို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေမးတယ္ဆိုတာ ဘာအတြက္လဲ။ ႏိုင္ငံျခားေငြရဖို႔အတြက္ဆို ဒီ့ျပင္နည္း နဲ႔ ေငြရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။ ဒါေတြ ၾကည့္ဖို႔ လိုေသးတယ္။ ဆရာ လက္လွမ္းမီွသေလာက္ဆို ဆရာတို႔မွာ energy ေတြကို ဒီ့ျပင္နည္းနဲ႔ ရႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္။ 


ဒီျမစ္ႀကီးေတြကို လံုး၀မထိေစခ်င္ဘူး။ အျမင္ဆိုတာေတာ့ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ မတူဘူးေပါ့ေလ။ စီးပြားေရးအျမင္နဲ႔ဆိုလည္း လႊတ္ေတာ္ကို တင္ၿပီး ပိုက္ဆံ လံုေလာက္တဲ့အေထာက္အထားတင္ျပ ဒီဘိတ္ လုပ္ၾကေလ။ အဲေပၚမွာ ဆံုးျဖတ္သင့္တယ္ထင္တယ္။ 

ဒီအတိုင္း အရင္တုန္းက တြက္ခ်က္ခဲ့တဲ့အတိုင္း သံုးခ်က္တြက္နည္းနဲ႔ ပံုစံအတိုင္း ဒါေတာ့ ဘယ္ေလာက္ရ မွာလဲ ဒီဟာေတာ့ ဘယ္ေလာက္ရမွာလဲ ဆိုတာ မျဖစ္သင့္ဘူး ဆိုတာ အထူး အေလးေပး ေျပာခ်င္တယ္။ 

သံလြင္ျမစ္ႀကီးဆိုတာ (ဆရာေရာက္ဖူးတယ္) အင္မတန္မွ ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ ျမစ္ႀကီးပဲ။ ဒါႀကီးကို လူေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုက္ရင္ ဆရာကေတာ့ ဆိုးက်ဳိးမ်ားမယ္လို႔ ထင္တယ္။ 

 ေမး။ တာဆန္းေရကာတာ ကိစၥကို ဒု၀န္ႀကီးက မေျပာသြားဘူးဆိုေတာ့ ဒီစီမံကိန္းက တစံုတရာ လွ်ဳိ႔၀ွက္ ထားစရာမ်ား ရွိတယ္လို႔ ျမင္ႏိုင္မလား။ 

ဦး၀င္းမ်ဳိးသူ။ ဆရာလည္း ေလာေလာဆယ္ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနေတာ့ သတင္းေတြ မဖတ္ရေတာ့ အေမွာင္ က်ေနတာ။ ဆရာသိသေလာက္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အရင္အစိုးရလက္ထက္က စီမံကိန္းေတြ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ သင့္တယ္လို႔ ၾကားမိသလားပဲ။ 

အဲလိုမ်ဳိး လႊတ္ေတာ္က ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရကျဖစ္ျဖစ္ ဒါမ်ဳိး ဦးေဆာင္ပီး ေျပာလိုက္ လုပ္လိုက္တယ္ဆိုရင္ ဒါ ေကာင္းတယ္။ ျပည္သူေတြအံုၾကြမွ လုပ္တာမဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ ေတာ္ရံု တန္ရံု ျပႆနာက ထိန္းပီးသား ျဖစ္သြားမယ္။ 

အခုဟာက ျပည္သူေတြက မခံႏိုင္လို႔ လုပ္မွ ေနာက္က လိုက္လုပ္တယ္ဆိုေတာ့ အနာရင့္မွ ေဆးကုသ လို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲလိုဆိုေတာ့ မူလက ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေျပာေနရာကေန မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ တရုတ္ မုန္းတီးေရးဘက္ကို ဦးတည္သြားတယ္။ အဲလို လိုင္းကူးသြားေတာ့ ပိုပီးရႈပ္သြားတယ္။ ရွင္းရမယ့္ ဟာကို။ အပ္နဲ႔ထြင္းရမယ့္ ကိစၥေတြကို ပုဆိန္နဲ႔ လိုက္လိုက္ထြင္းေနရတယ္။ 

အဲေတာ့ အခု လႊတ္ေတာ္က ဒီလို စီမံကိန္းတိုင္းကို ႏိုင္ငံတကာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအရ ခုန ေျပာတဲ့ အခ်က္ ၅ ခ်က္နဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္မယ္ဆိုရင္ ပရက္ရွာေတြက ထိန္းခ်ဳပ္သြားႏိုင္မယ္ ထင္တယ္။ အရင္တုန္းက ပေရာဂ်က္ေတြ အကုန္လံုးက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိဘူးေလ။ တဦးတေယာက္ရဲ့ အက်ဳိးစီးပြားေပၚ အေျခခံလုပ္တာမ်ားတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး အက်ဳိးအျမတ္ ရွိမယ္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို သံုးတယ္။ အဲ့ေနာက္ မွာ ခရိုနီစီးပြားေရး၊ ဦးပိုင္စီးပြားေရးေတြ ပါေနတယ္။

ေနာက္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြပါလာတယ္။ ဘာမွ ထင္သာျမင္သာမရွိဘူးေလ။ အဲဒါေတြကို ဒါကို ဖြင့္ရွင္းလိုက္ရင္ ဒုကၡျဖစ္မွာပဲဆုိပီး စိုးရိမ္ပူပန္ရင္ေတာ့ ဒုကၡေရာက္မွာပဲ။ ျပႆနာဆိုတာေတာ့ ျဖစ္လာရင္ ရွင္းရမယ္။ ရွင္းတဲ့အခါ သူမ်ား အရွင္းမခံနဲ႔ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ေသခ်ာရွင္းထုတ္လိုက္ရင္ ရတာပဲ။ 

ရွင္းတဲ့အခါလည္း ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရွိေကာင္းရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ နားလည္သေလာက္ ဒါေတြက feasibility အဆင့္မွာပဲ ရွိအံုးမွာ။ ဒါေတြက ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရ political risk အရ မလုပ္သင့္ဘူးဆိုရင္ သူ႔ သေဘာသဘာ၀အရ ေက်ပ်က္သြားတဲ့သေဘာရွိတယ္။ 

ကန္ထရက္ေတြအေပၚမွာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မရွိဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒီလိုမ်ဳိး သတၱိရွိရွိနဲ႔ ခ်န္ပီယံ လိုေန တာေပါ့။ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ၿပီး လုပ္မယ့္လူက မရွိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲလို စုိးရိမ္မႈေတြမ်ားပီး လိုက္ကာေန တာကတဖက္၊ ရွင္းေအာင္ တြန္းေနတာက တဖက္ဆိုေတာ့ေလ။ ျပႆနာေတြ ရွင္းေနရတာနဲ႔ပဲ ေရွ႔ကို မတက္ဘူး ျဖစ္ေနတာေပါ့။ 

ဦး၀င္းမ်ဳိးသူ သည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔ အစည္း NGO တခုျဖစ္သည့္  (ECODev) ၏ ဒါရိုက္တာ တဦးျဖစ္ပါတယ္။ 

ျမစ္ဆံု စီမံကိန္း လုပ္ငန္းခြင္ (ဓာတ္ပံု - Jinghpaw TarGyi ) - See more at: http://blog.irrawaddy.org/2012/07/blog-post_4309.html#more