....
ယခင္တပတ္က ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဦးသိန္းညြန္႔၏ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အဆုိကို ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းက ဆဒၵန္ဆင္မင္းဇာတ္ ဥပမာေပး၍ ေျဖၾကားခဲ့သည္။ အဆိုပါ ကိစၥရပ္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္၍ ျပည္တြင္းမီဒီယာ အခင္းအက်င္း၊ ျပည္ပမီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ျပည္ပ မီဒီယာ မ်ားအေနျဖင့္ ျပည္တြင္းတြင္ ျပန္လည္ အေျခစိုက္ရန္ ရွိ၊ မရွိ စသည္တုိ႔ကို ဧရာဝတီ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ေဇာ္အား ေမးျမန္းထားပါသည္။Aung_Zaw_metalဧရာဝတီ မဂၢဇင္းသည္ ျပည္ပအေျခစိုက္ မဂၢဇင္း တေစာင္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပည္သူလူထု သိသင့္ေသာ၊ သိခ်င္ေသာ သတင္းမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားေနသည့္ မဂၢဇင္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ဧရာဝတီ ျမန္မာပိုင္း ဝက္ဘ္ဆုိက္ ႏွင့္ ဘေလာ့ဂ္အား ကမၻာ အရပ္ရပ္မွ ၾကည့္ရႈသူ ဦးေရမ်ားစြာ တိုးတက္လွ်က္ရွိသည္။ ကိုေအာင္ေဇာ္သည္ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းကို ထူေထာင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ တက္တက္ႂကြႂကြ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့မႈေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြက္ Prince Claus Award ဆု ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံရသည္။ ဤဆုကုိ နယ္သာလန္အေျခစိုက္ Prince Claus Fund က ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ အာဖရိက၊ လက္တင္အေမရိက၊ အာရွႏွင့္ ကာရစ္ဘီယံ ေဒသရွိ အႏုပညာရွင္မ်ား၊ အသိပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ႏွစ္စဥ္ခ်ီးျမႇင့္သည္။
ေမး။ ။ အရင္တပတ္က လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းက ဆဒၵန္ဆင္မင္းဇာတ္ကို အခ်ိန္အၾကာႀကီးေျပာၿပီး မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဆိုကို ေျဖသြားတဲ့အေပၚ ဘယ္လို ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆဒၵန္ဆင္မင္းဇာတ္ ေျပာေနမယ့္အစား မင္းတုန္းမင္း အေၾကာင္းေျပာသင့္တာ။ ၁၈၇၅ ခုႏွစ္မွာ မင္းတုန္းမင္းက ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာ ထုတ္ေဝခြင့္ေပးခဲ့တယ္။ ထုတ္ေဝတဲ့ အခါမွာလည္း သူက ျမန္မာျပည္မွာ ပထမဆံုး အေစာဆံုးလို႔ေျပာလို႔ရတဲ့ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒ ထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ အခ်က္ ၁၇ ခုပါတယ္။ တခုကေတာ့ အားလံုးက အခုထက္ထိ မွတ္မွတ္ထင္ထင္ ေျပာေနတာရွိတယ္။ ဒါ သက္ဦးဆံပိုင္ ဧကရာဇ္ တပါးက ထုတ္ေပးခဲ့တာေနာ္။ တခုက ငါမေကာင္းရင္ ငါ့အေၾကာင္းေရး၊ ငါ့မိဘုရားေတြ မေကာင္းရင္၊ ငါ့သားေတာ္ သမီးေတာ္ေတြ မေကာင္းရင္လည္း ေဝဖန္ေရးသားလို႔ ရတယ္၊ နန္းေတာ္ထဲကို သတင္းစာသမားေတြ တံခါးမရွိ၊ ဓားမရွိ ဝင္ေစထြက္ေစလို႔ မင္းတုန္းမင္းႀကီးက ေျပာခဲ့တယ္။ ဒါ ၁၉ ရာစုမွာ အေတာ္ေခတ္မီတဲ့၊ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အလြန္အေျမာ္အျမင္ႀကီးတဲ့ ဥပေဒလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။
ဒီေတာ့ ဆဒၵန္ဆင္မင္း ကိစၥကိုေျပာၿပီး သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ကို ေျပာေနမယ့္အစား မင္းတုန္းမင္းႀကီးအေၾကာင္းကို လႊတ္ေတာ္မွာ ဂုဏ္ယူဝံ့ႂကြားစြာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ေပးသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ အႀကံျပဳခ်င္တယ္။
ေမး။ ။ ျပည္တြင္းက မီဒီယာ အခင္းအက်င္း၊ အခန္းက႑ ဘယ္လို ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ အေၾကာက္တရားနဲ႔ မီဒီယာသမား၊ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို မခ်ဳပ္ကိုင္ပါနဲ႔လုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ဆင္ဆာဘုတ္ဆိုတာ ျမန္မာျပည္မွာ မရွိသင့္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္တယ္။ ၁၉၅၀၊ ၆၀ ကာလေတြမွာ ျမန္မာျပည္ဟာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ခ်ဳပ္ထိန္းမႈ အနည္းဆံုးလို႔ ဂုဏ္ယူၿပီး ေျပာလို႔ရပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ ေတြထဲမွာ ဆိုရင္လည္း ဝန္ႀကီးေတြ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲေတြမွာ သတင္းစာ ဆရာႀကီးေတြဟာ ေရွ႕ဆံုးက ခံုေတြမွာ ေျခခ်ိတ္ထုိင္ၿပီး တကယ့္ကို ေဝဖန္ေထာက္ျပတဲ့၊ Accountable ျဖစ္ျဖစ္နဲ႔ Check and Balance ျဖစ္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးခြင့္ရွိတယ္။ ေရးခြင့္လည္း ရွိတယ္။ ေခါင္းႀကီးေတြ ေရးခြင့္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးေနဝင္း လက္ထက္က စၿပီး ဒါေတြဟာ မရွိေတာ့ဘူး။ စစ္အစိုးရလက္ထက္မွာ ဒါေတြဟာ ပိုဆိုးခဲ့တယ္။ ပိုဆိုးတဲ့အျပင္ သတင္းေထာက္ေတြ၊ စာေရးဆရာေတြ၊ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားတဲ့ သူေတြ၊ ဘေလာ့ဂါေတြ၊ VJ ေတြ သူတို႔ေတြ အကုန္လံုးကို ေထာင္သြင္း အက်ဥ္း ခ်ခဲ့တယ္။ အခုထိ ေထာင္ထဲမွာ ေနေနရတဲ့သူေတြ ရွိေသးတယ္။ သူတို႔ကို လႊတ္ေပးဖို႔ လိုသလို၊ ျမန္မာျပည္မွာလည္း သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အဝ ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ထင္တယ္။
ဒါေပမယ့္ ျပည္တြင္းက အခင္းအက်င္းကို ေျပာပါဆိုရင္ သမၼတကိုယ္တုိင္က သူ႔ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ စတုတၳမ႑ိဳင္ အေရးပါမႈကို အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ စတုတၳမ႑ိဳင္ရဲ႕ က်န္းမာေရး ေကာင္းဖို႔လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ နား၊ မ်က္စိဟာ မီဒီယာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ကိစၥေတြကို အမွန္အတုိင္းသံုးသပ္ တင္ျပဖို႔က က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ တာဝန္ပါ၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ တာဝန္ကို က်ေနာ္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ပါရေစ၊ အထဲကလူေတြကို လုပ္ခြင့္ ေပးပါလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ေတာင္းဆိုခ်င္တယ္။ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ ေတာင္းယူရတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး၊ တုိက္ယူရတာ လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ေနာက္ၿပီး က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာျပည္ကို သြားၿပီး ျမန္မာျပည္ထဲကလူေတြကို ကူညီမယ္ဆိုတဲ့သူေတြကလည္း ျမန္မာလူမ်ိဳး မီဒီယာသမားေတြ ဘာလုပ္ခ်င္တယ္၊ ဘာျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ သူတို႔ကို သြားၿပီး Preach လုပ္တာမ်ိဳး၊ Lecture ရိုက္တာမ်ိဳး မလုပ္သင့္ဘူး။ ျပည္တြင္းက မီဒီယာ သမားေတြမွာလည္း Vision ရွိတယ္ဆိုတာ သိသင့္တယ္။
ေမး။ ။ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြနဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မယ္ ဆိုရင္ ဘာေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ ျပည္တြင္းနဲ႔ ျပည္ပ မီဒီယာေတြဟာ အလုပ္ေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့တာ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္။ ၂၀၀၄၊ ၂၀၀၅၊ ၂၀၀၆၊ ၂၀၀၇ မွာဆိုရင္ ပိုၿပီး အားေကာင္းလာတယ္။ တဘက္တခ်က္ မွာရွိေနတဲ့ ကြက္လပ္ေတြ၊ ကြာဟခ်က္ေတြ ပိုၿပီး က်ဥ္းသြားတယ္။ မယံုၾကည္မႈေတြ ပိုေလ်ာ့လာတယ္၊ ယံုၾကည္မႈေတြ နားလည္မႈေတြ ပိုတိုးလာတယ္။ အျပင္ကလူေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြကို အထဲကလူေတြက ပိုၿပီး နားလည္လာသလို၊ အထဲကလူေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြကို အျပင္ကလူေတြက၊ က်ေနာ္တုိ႔က အမ်ားႀကီး နားလည္လာတယ္။ ၂ ခုေပါင္းမွ တခုျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ အထဲက မေရးႏုိင္တာ ေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အျပင္က ေရးရတယ္၊ အထဲက ဖံုးတာေတြကို အျပင္က ေဖာ္ထုတ္ရတာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အထဲနဲ႔ အျပင္မွာ ရွိေနတဲ့ မီဒီယာသမား အခ်င္းခ်င္းေတြ စိတ္တူကိုယ္တူ ပူးေပါင္းတာေတြ ရွိလာတာ ေတြ႕ရတယ္။
ဧရာဝတီမဂၢဇင္း ဝက္ဘ္ဆုိက္မ်ားအား ဝင္ေရာက္ၾကည့္ရႈႏႈန္း အေျချပဇယားႏွင့္ ေျမပံု
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစိုးရက ဖန္တီးထားတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ အစိုးရရဲ႕ အာေဘာ္ေတြကို ေျပာဆို ေရးသား ေပးေနရတဲ့ သူေတြ၊ ဝါဒျဖန္႔စာသားေတြ အတိုင္း လိုက္ေရးေနရတဲ့ သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီလို လူေတြအစား အမွန္တရားကို ေလးစားတဲ့သူေတြ၊ လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာကို ယံုၾကည္တဲ့ သူေတြလည္း အထဲမွာ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္တယ္။ သူတို႔ေတြကို အထဲကေကာ အျပင္ကပါ အကူအညီေတြ အမ်ားႀကီး ေပးဖို႔ လိုတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျပည္တြင္းမီဒီယာ အခင္းအက်င္းက မဆိုးပါဘူး၊ အားရစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပ်က္ စရာ ေကာင္းတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အစိုးရဘက္က ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေနတာ၊ ဆင္ဆာဘုတ္ေတြ ထားေနတာ အားရစရာ မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္တယ္။
တခုထူးျခားတာက က်ေနာ္တုိ႔ ဝက္ဘ္ဆုိက္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ တပတ္ေက်ာ္ေလာက္ကစၿပီး ျပည္တြင္းမွာ ေက်ာ္စရာ ခြစရာမလိုဘဲ ဝင္လို႔ရတယ္လို႔ ၾကားရတယ္။ ဒါဟာ Official Policy ဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳဆိုတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ဘဲ ေခတၱခဏ ဖြင့္ေပးတာလား ဆိုတာ သိခ်င္တယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ဝက္ဘ္ဆုိက္ေတြကို Ban မလုပ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုခ်င္တယ္။
ေမး။ ။ အခုဆိုရင္ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝတဲ့ မီဒီယာကို စာေပစိစစ္ေရးက ထိန္းခ်ဳပ္ေနေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ အပိုင္းေတြမွာ နည္းနည္း လြတ္လပ္မႈေပးလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဥပမာ - တခ်ိဳ႕ မီဒီယာေတြရဲ႕ အြန္လိုင္း စာမ်က္ႏွာ ေတြဆို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ သတင္းေဖာ္ျပေနတယ္။ အသံလႊင့္မီဒီယာေတြ၊ ရုပ္သံလိုင္းေတြလည္း တိုးခ်ထားေပးေနတယ္ ဆိုေတာ့ ျပည္ပ မီဒီယာဆိုတာ ရွိဖို႔ လိုပါဦးမလား။
ေျဖ။ ။ ျပည္ပမီဒီယာရဲ႕ အခန္းက႑က အမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ထင္တယ္။ တျခား မီဒီယာေတြ ခဏထားၿပီး RFA၊ BBC၊ VOA စတဲ့ ေရဒီယိုေတြရဲ႕ ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္ေတြက ျပည္တြင္းမွာ ေတာင္သူလယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသားေတြ၊ အတုိက္အခံေတြ၊ သာမန္ျပည္သူေတြ အကုန္နားေထာင္ေနရဆဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီေန႔ DVB လို ရုပ္သံကို ဆိုရင္လည္း အထဲက ၾကည့္ေနရတုန္း ျဖစ္တယ္။ ဧရာဝတီ အပါအဝင္ ျပည္ပ မီဒီယာေတြရဲ႕ ျမန္မာပိုင္း ဝက္ဘ္ဆုိက္ေတြ၊ ဘေလာ့ဂ္ေတြ ဆိုရင္လည္း အထဲက ၾကည့္ေနရဆဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ ဘာကိုျပသလဲဆိုရင္ အထဲမွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေနတဲ့ အေနအထားရွိတယ္ ဆိုတာကို ေတြ႕ရတယ္။
လြတ္လပ္တဲ့ အေတြးအေခၚရွိတဲ့သူေတြ၊ တကယ့္တကယ္ အလုပ္လုပ္ ေနတဲ့သူေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္း ေတြဟာ ဆိုရင္ အထဲမွာ စစ္မွန္တဲ့ တကယ့္တကယ္ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ တခုရဖို႔ ဦးတည္ၿပီး ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း ျပည္ပကလူေတြကို မီဒီယာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ သင္တန္းေတြက စလို႔ အမ်ားႀကီး အကူအညီေပးဖို႔ လိုတယ္လို႔ထင္တယ္။ အဲဒီလိုလုပ္တာဟာလည္း ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္တခ်က္ပဲလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ဝါဒျဖန္႔တာေတြ၊ အစုိးရရဲ႕ အာေဘာ္ကိုပဲ ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားေနတဲ့သူေတြ၊ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျခအေနကို ဖံုးကြယ္ၿပီး ေရးေနတဲ့ သူေတြကို ကူညီေနမယ့္အစား၊ အစိုးရက ဖန္တီထားတဲ့ စီးပြားေရးသမားေတြရဲ႕ မီဒီယာေတြကို ကူညီေနမယ့္အစား ဒီဘက္က ခုနကေျပာတဲ့သူ ေတြကို ကူညီသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အဲဒီလိုကူညီမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ ေနာင္တ ရလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ဘူး။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာက ႏုိင္ငံတကာကလည္း အစိုးရရဲ႕ Organ ေတြ၊ အစိုးရရဲ႕ Mouthpiece ေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြဖြဲ႕မွာလား၊ တကယ့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ တိုက္ေနတဲ့သူေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြဖြဲ႕မွာလား ဆိုတာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မႈပဲ။
ေနာက္တခုက ျပည္တြင္းမွာဆိုရင္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုဆည္ကိစၥက အစ၊ တုိင္းရင္းသားအေရး ကိစၥကအစ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ကိစၥေတြ၊ ကေလးစစ္သားကိစၥေတြ၊ စီးပြားရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ အတြင္းေရးကိစၥေတြ ကအစ ေရးလို႔မရတာ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ကိစၥမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ပံုကေလး ေဖာ္ျပလို႔ရတယ္၊ မရဘူး ဆိုတာနဲ႔တင္ တုိင္းတာလို႔ရၿပီလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ ဒီ့ထက္ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကိစၥေတြ ေရးရဦးမယ္။ အျပင္ကေနၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဓာတ္ပံုကေလး ေဖာ္ျပလုိ႔ ရတယ္၊ မရဘူး ဆိုတာနဲ႔ပဲ တိုင္းတာေနတာ က်ေနာ္ျမင္တယ္။ အဲဒါ မွားတယ္လို႔ ထင္တယ္။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဟာ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဖိႏွိပ္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာ တကယ့္ သေႏၶသားေလာင္း အဆင့္မွာပဲ ရွိေနေသးတဲ့ အျပင္၊ တကယ့္ အေျခခံက်က်၊ အတြင္းက်က် ေရးသားႏုိင္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မရွိေသးဘူး။ တကယ့္ ေတာင္သူ လယ္သမား ေတြၾကား၊ အလုပ္သမားေတြ ၾကားမွာ ျဖစ္ေနတာေတြ၊ တုိင္းရင္းသား ေတြၾကားမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကို ေရးျပႏုိင္တဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ မရွိေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အခု လုပ္ေန သေလာက္ေလး ေတာင္မွ အစိုးရရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ အမ်ားႀကီးေအာက္မွာ ရသေလာက္ လုပ္ေနရတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အထဲမွာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ႔ လုပ္ေနတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အဲဒီလူေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး ခ်ီးက်ဴးတယ္။ သူတို႔အတြက္ ဂုဏ္ယူတယ္။
ေမး။ ။ ဒါဆို ျပည္ပ မီဒီယာေတြရဲ႕ အခန္းက႑ ရွိေနသင့္ေသးတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တာလား။
ေျဖ။ ။ ျပည္ပမီဒီယာေတြက ေနာက္ဆံုးေတာ့ ျပည္တြင္းကို ျပန္ရမွာပဲ။ ျပည္ပမွာပဲ ေနလို႔ ရတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး။ ျပည္ပမွာ ရွိေနရတယ္ ဆိုတာက ျပည္တြင္းမွာ ေနလို႔မရလို႔ ရွိေနရတာျဖစ္တယ္။ သူတို႔ေတြ ျပည္ပမွာ မေနေတာ့ဘဲ ျပည္တြင္းကို ျပန္ၿပီဆိုရင္ ျမန္မာျပည္မွာ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ အတုိင္းအတာတခုအထိ ေတာ္ေတာ္ေလး ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျပည္တြင္းမွာပဲ ေနေန၊ ျပည္ပမွာပဲ ေနေန၊ ဘယ္မွာပဲေနေန အဓိကက အလုပ္လုပ္ဖို႔၊ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္တယ္။
ေမး။ ။ သမၼတကိုယ္တုိင္က ျပည္ပကလူေတြကို တရားဝင္ထုတ္ျပန္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဖိတ္ေခၚတဲ့ စကား ေျပာတာ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ ျပန္ဝင္တဲ့သူေတြလည္း ျပန္ၾကတာေတြ႕ရတယ္။ ဒီအတိုင္းဆိုရင္ ဧရာဝတီ မဂၢဇင္းလည္း မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ရရင္ ျပည္တြင္းကို ျပန္မယ္လို႔ ယူဆရေတာ့၊ ဘယ္လို အတုိင္းအတာအထိ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရခဲ့ရင္ ျပည္တြင္းကို ျပန္မလဲ။
ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ကုိ အထဲကို ျပန္လာၿပီးေတာ့ မီဒီယာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြ၊ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေျခခ်ဖို႔ ကိစၥေတြ၊ မီဒီယာရဲ႕ အခန္းက႑နဲ႔ သင္တန္းကိစၥေတြ ျပန္လာလုပ္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းမႈေတြ ရွိေနပါၿပီ။ ဒါ အထဲမွာရွိတဲ့ စာနယ္ဇင္း မိတ္ေဆြေတြက က်ေနာ္တို႔ကို လာဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထဲမွာ မီဒီယာသမားေတြ၊ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနေသးသေရြ႕ မီဒီယာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကိစၥကို ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ။ လုပ္ဖို႔ အေတာ္ခက္ပါလိမ့္မယ္။ ဆင္ဆာဘုတ္ေတြ မရွိဖို႔လိုမယ္၊ အထဲမွာ လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အဝ ေရးလို႔ ရႏုိင္မယ့္ အေနအထား ရွိရမယ္။ အဲဒီအေနအထားတခုကို ေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဒီက မီဒီယာေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တုိင္ ျပန္ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္။ ျပန္တဲ့အခါ က်ရင္လည္း ရိုးရိုးမဟုတ္ဘဲ သိကၡာရွိရွိနဲ႔ ျပန္တာမ်ိဳး ျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္ပကလူေတြက ျပန္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေထာင္ထဲကို ျပန္ၾကမွာမဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ျခင္းထဲက ၾကက္ အျဖစ္ ခံမွာမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလို ပံုစံမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ ျပန္ၾကမွာ မဟုတ္ဘူး။
အစက ေျပာခဲ့သလို မင္းတုန္းမင္းရဲ႕ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒ မ်ိဳးေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး လုပ္ဖို႔ လုိလိမ့္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ခါခ်ဥ္ကိုက္မွာကို ေၾကာက္ေနစရာ မလိုဘဲနဲ႔ မင္းတုန္းမင္းရဲ႕ သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒေတြကို အာဏာပိုင္ေတြ သိေအာင္ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေျပာဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို လုပ္ခ်င္ေနတဲ့သူေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား ရွိေနမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဝန္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းကိုေတာ့ က်ေနာ္ မသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ တျခား လုပ္ခ်င္ ေနမယ့္သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနမယ္လို႔ ထင္တယ္။
ျပန္တယ္ ဆိုတဲ့အခါက်ရင္လည္း အစ ပထမမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ စီးပြားျဖစ္၊ စီးပြားေရးအတြက္ လုပ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ မထင္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကို၊ က်ေနာ္တို႔ကိုယ္ က်ေနာ္တုိ႔ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားတဲ့ စာနယ္ဇင္း ဝန္ထမ္းေတြ၊ Public Service ေတြအျဖစ္ပဲ ျမင္တယ္။ တျခားႏုိင္ငံေတြ မွာလည္း ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အစိုးရ ကိုယ္တုိင္က လြတ္လပ္တဲ့ မီဒီယာကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ဖို႔အတြက္၊ ေဝဖန္ေရးသားႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ေဒၚလာ သန္းနဲ႔ခ်ီ ေပးထားၿပီး ျပည္သူလူထုအတြက္ အမွန္တရားကို ထုတ္ေဖာ္ဖို႔ လုပ္ေပး ထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ အစိုးရ မွားတာလုပ္ရင္ ေဝဖန္ခြင့္ရွိတဲ့ ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ေလ့လာေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဝန္ႀကီးဦးေက်ာ္ဆန္း တို႔ကေနၿပီး ဝါဒျဖန္႔ သတင္းစာ ေတြထုတ္မယ္၊ ဆင္ဆာဘုတ္ကို အရည္အေသြး ျမႇင့္မယ္၊ ဆင္ဆာ ျဖတ္ေတာက္မႈေတြပဲ ဆက္လုပ္မယ္၊ ျမန္မာျပည္ အေၾကာင္းကို သူတို႔ေျပာခ်င္တဲ့ အာေဘာ္နဲ႔ပဲ ဆက္ေျပာ ေနမယ္ ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္က နတ္ဆိုးေတြ ေႏွာင့္ယွက္တာကို ခံေနရဦးမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အဲဒါေတြ မရွိေတာ့ဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဲဒီက႑ ေတြမွာ အျပင္က က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာခဲ့တာေတြကို ဘယ္လို ျဖည့္ဆည္း ေပးလို႔ရမလဲ၊ ဘာေတြကူညီလို႔ရမလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားမယ္။ တုိင္းျပည္က်န္းမာေရး ေကာင္းဖို႔က မီဒီယာ က်န္းမာေရး ေကာင္းဖို႔ လိုအပ္တယ္။ ဒါမွ ဒြန္တြဲၿပီး အတူတူ သြားလို႔ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံတကာအလွဴရွင္ေတြထဲမွာ ျမန္မာျပည္ ပြင့္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ဝင္ခ်င္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္ေနရာမွာ သူတို႔က က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွာလဲ ဆိုတာကလည္း အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ျဖစ္လာၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္ ေရာက္လာတဲ့ အခါမွ ဧရာဝတီ အပါအဝင္ ျပည္ပ မီဒီယာေတြကလည္း အသင့္အေနအထား တခုမွာ ျပည္တြင္းကို ျပန္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။
မီဒီယာသမား တေယာက္၊ သတင္းသမား တေယာက္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကို ေရးသားလာတာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားသား မီဒီယာသမားေတြလည္း ျပည္တြင္းကို ဗီဇာ မရရေအာင္ ေလွ်ာက္ၿပီး သြားၾကတာပဲ။ သတင္းသမား တဦးခ်င္း အေနနဲ႔ က်ေနာ့္ကိုယ္က်ေန်ာ္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ လူေတြနဲ႔ေတြ႕ၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းေရးသားခ်င္တယ္။ အဲဒီလို ေရးသားခြင့္လည္း ရခ်င္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ သြားၿပီး အေျခစိုက္ခြင့္ မရွိေသးဘူး ဆိုရင္ေတာင္ သတင္းသြားယူခြင့္ ေရးသားခြင့္၊ လူေတြနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခြင့္၊ သမၼတကအစ၊ အစိုးရ တာဝန္ရွိသူေတြ၊ အတုိက္အခံေတြနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေၾကာင္းကို ဒီထက္ ပိုၿပီး ထဲထဲဝင္ဝင္ သတင္းေရးသားခြင့္ ရခ်င္တယ္။ အဲဒီအတြက္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္မယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ။
....
စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ အစိုးရဝန္ၾကိးေတြ ခဏခဏေျပာတဲ့ စကားရွိတယ္..။ မီဒီယာကို လႊတ္ေပးထားလို. မရဘူး..။ မီဒီယာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားရမယ္.. ဆိုျပီးေတာ့..။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေက်ာ္ဆန္းလို လူမ်ိဳးကို ျပန္ၾကားေရးမွာ ဆက္ခန္.ထားတာဘဲ..။ အကုန္လံုးက သူ႔အေၾကာင္းလည္း ကိုယ္မေဖာ္ဘူး၊ ကိုယ့္အေၾကာင့္လည္း မေဖာ္နဲ႔ ဆိုတာမ်ိဳးနဲ႔ သြားေနၾကတယ္..။ ကိုယ့္လုပ္ရပ္ကို တာဝန္မယူရဲဘဲ သတၱိမရွိတဲ့ လူေၾကာင္ေတြမွန္း သိသာတယ္..။