“ေဟး ၿခံထဲေတြကို လုိက္ၾက ..၊ အဲဒီမွာ ပုန္းေနၾကတယ္” ဆိုသည့္ ေအာ္သံမ်ား အဆံုးတြင္ လံုထိန္းမ်ား သူတို႔ ရွိရာဘက္ ၿပံဳဆင္းလာတာ ေတြ႕လိုက္ရသည္။ ေျပးစရာေျမမရွိ၊ ၿခံပိုင္ရွင္ကလည္း အိမ္တံခါးကို ဖြင့္မေပး။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာ တဘက္ၿခံက ၿခံေစာင့္ႀကီးက ေလွခါးေထာင္ေပးၿပီး သူတို႔ၿခံထဲ လာပုန္းေနရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့ သည္။
“အဲဒီေန႔က လူက ေတာ္ေတာ္ေလးကို ေသြးပ်က္သြားတာ။ အရမ္းလည္း တုန္လႈပ္သြားၿပီး မတရားမႈကို ေတာ္လွန္မယ္ ဆိုတဲ့စိတ္က ဒံုးဒံုးက်သြားတာ” ဟု မခင္ဥမၼာက ေျပာျပသည္။ တံတားနီေန႔ဟု ေျပာစမွတ္ တြင္ခဲ့ရသည့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔က သူကိုယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည့္ ျမင္ကြင္းကို မခင္ဥမၼာက ျပန္ေျပာင္းေျပာျပေနျခင္း ျဖစ္သည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔ညက စက္မႈတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ကိုဖုန္းေမာ္ လံုထိန္းမ်ား လက္ခ်က္ျဖင့္ က်ဆံုးခဲ့သည့္ သတင္းကို ၁၄ ရက္ေန႔ နံနက္က်ေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဓာတုေဗဒ ေနာက္ဆံုးႏွစ္ ေက်ာင္းသူ မခင္ဥမၼာႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းတစုတို႔ ၾကားလိုက္ရသည္။
သူတို႔ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားၾကားတြင္ ထုိသတင္းက တီးတိုးပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည္။ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ စက္မႈတကၠသိုလ္ကို ပိတ္လိုက္ၿပီ ၾကားလိုက္ရသည္။ ၁၆ ရက္ေန႔က်ေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ား စက္မႈတကၠသိုလ္သို႔ ခ်ီတက္ၾကမည္၊ RC 2 ေခၚ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္လႈိင္နယ္ေျမႏွင့္ ပူးေပါင္း မည္။ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားက စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ဝင္ေပါက္က တဆင့္ ခ်ီတက္ ထြက္ခြာရာ မခင္ဥမၼာႏွင့္ သူငယ္ခ်င္း တစုတို႔လည္း လူအုပ္ႀကီး၏ ထိပ္ပိုင္း သံုးပံုတပံုခန္႔တြင္ လိုက္ပါသြားသည္။
သူတို႔အားလံုး ေရွ႕ကိုသာ သြားေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေရွ႕မွာက စစ္သားေတြ။ သံဆူးႀကိဳးမ်ားကာဆီးကာ လႈိင္နယ္ေျမကို သြားလို႔မရေအာင္ ပိတ္ထားလိုက္ၿပီ။ ထိုစဥ္ လွည္းတန္းဘက္က အသံမ်ားၾကားရၿပီး စစ္ကားမ်ား အတင္းေမာင္းဝင္လာကာ လူစုခြဲသည္။ သူတို႔ေက်ာင္းသားမ်ားအားလံုး ကစဥ့္ကလ်ား ေျပးလႊားၾကသည္။
အမ်ားစုက အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ေပၚ တက္ေျပးသည္။ ထိုေန႔က တံတားျဖဴကို “တံတားနီ” ဟု အမည္တြင္သြား ေလာက္ေအာင္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔၏ ေသြးမ်ားျဖင့္ စြန္းေပေစခဲ့သည္ကို မခင္ဥမၼာကိုယ္တုိင္ မ်က္ဝါး ထင္ထင္ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း သူ႔ယံုၾကည္ခ်က္ ခိုင္မာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
“စိတ္ထဲမွာ မတရားလိုက္တာ၊ ငါတို႔ ဘာလုပ္လို႔ ငါတို႔ကုိ ဒီလို ဆက္ဆံခဲ့တာလဲ ဆိုၿပီး မခံႏုိင္ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီ ေန႔ကေန လံုးဝမရပ္ေတာ့တာ” ဟု မခင္ဥမၼာက ထိုစဥ္က အျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္ေျပာင္းေျပာျပသည္။
သူ႔ယံုၾကည္ခ်က္ ပိုမို ခိုင္မာသြားေစသည္က ကိုစိုးႏုိင္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု မခင္ဥမၼာက ဆုိသည္။ ကိုဖုန္းေမာ္ က်ဆံုးခဲ့ေသာ္လည္း ကိုစိုးႏုိင္မွာ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး အခ်ဳပ္ေထာင္တြင္ ရွိေနသည္။ ကိုစုိးႏိုင္၏ အဆုတ္ထဲတြင္ ေသနတ္က်ည္ဆန္က ေျပးေနေသာေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ထုတ္ယူ၍ မရဘဲ ျဖစ္ေနသည္ ဟု သူတို႔စံုစမ္း သိရွိရသည္။
အက်ဥ္းသားမ်ား ေဆးကုသရာ ေဆး႐ံုႀကီးအခ်ဳပ္ေဆာင္ကို သူတို႔ ႀကံဖန္ႀကိဳးစား ဝင္ၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ ကိုစိုးႏိုင္ကို ေတြ႕လိုက္ေတာ့ မခင္ဥမၼာ၏ စိတ္ထဲတြင္ တုန္လႈပ္ျခင္း လံုးဝမရွိေတာ့ဘဲ တည္ၿငိမ္သြားေတာ့သည္။
“ကိုစိုးႏုိင္က လူေကာင္ေသးေသးေလး။ ဒဏ္ရာႀကီးနဲ႔ ကုတင္ေပၚမွာပက္လက္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔လက္ေတြ ေျခေတြကို ကုတင္တိုင္နဲ႔ ပူးၿပီး လက္ထိပ္ခတ္ထားတယ္။ အဲဒီျမင္ကြင္းကို ျမင္လိုက္ေတာ့ လူက လံုးဝ ၿငိမ္သြားတယ္” ဟု သူက ေျပာျပသည္။
သာမန္ေက်ာင္းသူတေယာက္ ဘဝျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး မ်ိဳးဆက္လည္း မရွိသည့္ မခင္ဥမၼာသည္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ဆိုသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ယခင္က နားလည္ခဲ့ျခင္းလည္း မရွိခဲ့။ ၈ ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီး မတိုင္ ခင္အထိ တပါတီစနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ရမည္ ဆိုသည္ကိုလည္း စုိးစဥ္းမွ် နားမလည္ခဲ့။
“ပညာေရးစနစ္ႀကီး မေကာင္းတာကို ေဝဖန္တာမ်ိဳး၊ မတရားတာကို မႀကိဳက္တာမ်ိဳးေတာ့ ရွိတယ္။ စ လုပ္ျဖစ္တာ ကလည္း မတရားတာကို မခံႏုိင္လို႔ပဲ။ ဒီမိုကေရစီတို႔ လူ႔အခြင့္အေရးတို႔ ဆိုတာ ေနာက္မွ လိုက္လာတာပါ” ဟု မခင္ဥမၼာက ေျပာျပသည္။
ထိုကာလက ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေက်ာင္းသား တဦးျဖစ္ေနခဲ့ေသာ ကိုတင္ေအးသည္လည္း တံတားနီ အေရးအခင္း တြင္ ထိပ္ဆံုးမွ ပါဝင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေက်ာင္းသားအေရးကိစၥ ျဖစ္လာတုိင္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္မွာ ေက်ာင္းသား သမဂၢ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေပးေရးျဖစ္သည္ဟု ကိုတင္ေအးက ေျပာျပသည္။
၁၉၈၇ စက္တင္ဘာလ၊ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ေငြစကၠဴမ်ား တရားမဝင္ေၾကာင္းကို မဆလ အစိုးရက ေၾကညာခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းၾကရန္ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားကို တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ျဖန္႔ၾကသည္။ ထိုသို႔ ျဖန္႔ေဝၾကသည့္ထဲတြင္ ကိုတင္ေအးလည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။
ကိုဖုန္းေမာ္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည့္ ညကမွ ကိုတင္ေအးက မိဘရပ္ထံ မအူပင္မွ ျပန္လာျခင္းျဖစ္ရာ ထိုကိစၥကို ၁၄ ရက္ေန႔နံနက္မွ သိလိုက္ရသည္။ ကိုဖုန္းေမာ္၏ စ်ာပနကို ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပၾကမည္၊ ထိုေန႔တြင္ ေက်ာင္းသား အလံ (ခြပ္ေဒါင္းတံဆိပ္) ကို ျပန္လႊင့္မည္၊ ထိုစ်ာပနကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား လိုက္ပါပို႔ေဆာင္ၾကမည္ .. စသည္ျဖင့္ စီစဥ္ထားၾကသည္။
ထိုသတင္းက ေက်ာင္းသားမ်ားၾကားတြင္လည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီ။ ထိုသို႔စီစဥ္ေနစဥ္ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ စက္မႈတကၠသုိလ္ ပိတ္လိုက္သည္။ ၁၆ ရက္ေန႔ၾကေတာ့ စက္မႈတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားတအုပ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ ေရာက္လာကာ ပူးေပါင္းသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ား ခ်ီတက္ၾကေတာ့ ကိုတင္ေအးက ေက်ာင္းသားအလံကို ေျမႇာက္တင္ေပးလိုက္ရာ တေယာက္က ဝါးလံုးတြင္ခ်ည္၍ ခ်ီတက္သြားသည္ဟု ဆိုသည္။
“ေနာက္ဆံုးျမင္လိုက္ရတာက အင္းလ်ားကန္ေဘာင္ေပၚမွာ ခြပ္ေဒါင္းအလံ တလူလူနဲ႔ ေျပးေနတဲ့ျမင္ကြင္းပဲ” ဟု ကိုတင္ေအးက ေျပာျပသည္။ ထိုအလံကို ကိုင္ေဆာင္ထားသည္မွာ မည္သူမည္ဝါဟု မသိရဘဲ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ အရန္တပ္ရင္းက ေက်ာင္းသားတေယာက္ဟု ယူဆရေၾကာင္း ကိုတင္ေအးက ေျပာသည္။
ကိုတင္ေအးသည္ ေငြစကၠဴအေရးအခင္း၊ ကိုဖုန္းေမာ္အေရးအခင္းမ်ား မတိုင္မီကတည္းက အာဏာရွင္တို႔၏ မတရားမႈမ်ားကို နာၾကည္းေနခဲ့ၿပီဟု ဆုိသည္။
“တကၠသိုလ္ေရာက္လာေတာ့ တျခားတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ကြာဟတာေတြ၊ အာဏာရွင္အသိုင္းအဝန္းနဲ႔ သာမန္အရပ္သား ျခားနားတာေတြ၊ အစစအရာရာ ဆုတ္ယုတ္တာေတြ ပိုသိ၊ ပိုခံစားလာရတယ္” ဟု သူက ေျပာျပသည္။
စစ္အစိုးရ၏ အက်ဥ္းေထာင္ထဲတြင္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ ၉ လေက်ာ္ အက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရၿပီး ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တဦးအျဖစ္ ေရွ႕တန္းမွ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ကိုတင္ေအးသည္ ေက်ာင္းသားဘဝက စစ္တုရင္ လက္ေရြးစင္တဦး ျဖစ္ခဲ့သည္။
စစ္တုရင္သမား တဦးအျဖစ္ တကၠသိုလ္လက္ေရြးစင္မွ တဆင့္ ႏိုင္ငံ့လက္ေရြးစင္အဆင့္အထိ အေရြးခံ ခဲ့ရေသာ္လည္း သူ႔ကို အစိုးရက ေရွ႕ဆက္ သြားခြင့္မေပးခဲ့၊ ႏုိင္ငံတကာ ပြဲမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္မရခဲ့။
၁၉၈၅ ခုႏွစ္က ဆိုဗီယက္ယူနီယံ အစိုးရက ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်စ္ၾကည္ေရးအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ စစ္တုရင္ လက္ေရြးစင္ ၅ ဦးကို စားရိတ္ၿငိမ္း ပညာေတာ္သင္ေစလႊတ္ရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္က ကိုတင္ေအး လက္ေရြးစင္ျဖစ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ သြားခြင့္မရခဲ့။ မည္သည့္ႏုိင္ငံတကာ ၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္မွ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ မရခဲ့။
“ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြက က်ေနာ့္ရဲ႕ သီးျခား ခံစားခ်က္ပါ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ ႏုိင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ဒါေတြလည္း ပါတယ္” ဟုကုိတင္ေအးက ေျပာသည္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းၿပီး ေနာက္ပိုင္း စစ္အစိုးရ၏ ဖိႏွိပ္ ႏွိမ္နင္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္တြင္း ေနထိုင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့သည့္ အေနအထားတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေတာခိုခဲ့ရာ မခင္ဥမၼာလည္း ထုိအထဲတြင္ပါဝင္ခဲ့သည္။
ထိုစဥ္မွစ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရးအတြက္ တရက္မနား ေဆာင္ရြက္ ေနခဲ့သည္မွာ ယေန႔တိုင္ျဖစ္ၿပီး ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်င္သည့္ စိတ္ဓာတ္၏ အရင္းခံမွာ စစ္အာဏာရွင္ အစိုးရ၏ မတရားမႈ၊ ရက္စက္မႈမ်ားမွ စတင္ သေႏၶတည္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု မခင္ဥမၼာက ေျပာျပသည္။
ကိုဖုန္းေမာ္၊ ကိုစိုးႏိုင္တို႔ က်ဆံုးျခင္းမ်ား အပါအဝင္ တံတားျဖဴေသြးစြန္းခဲ့ရသည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို စစ္အာဏာရွင္တုိ႔က ေဖ်ာက္ဖ်က္ကာ ေမွးမွိန္ေစခဲ့ေသာ္လည္း သူတို႔၏ ေပးဆပ္မႈေၾကာင့္ သူတို႔ဝိညာဥ္မ်ားက မည္သည့္အခါမွ ေသဆံုးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ထိုင္း - ျမန္မာ နယ္စပ္အေျခစိုက္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရး (NDD) ဥကၠဌ တာဝန္ ယူထားသူ မခင္ဥမၼာက ဆုိသည္။
“ကိုဖုန္းေမာ္အပါအဝင္ က်ဆံုးခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ ေတြရဲ႕ ေသြးေတြ အလကား မျဖစ္ေစရဘူး။ အဲဒီအတြက္ က်မတို႔ ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ ဆက္ဝင္ေနဦးမယ္။ သူတို႔ရဲ႕ေပးဆပ္မႈကို အားယူၿပီး ဆက္သြားမယ္။ သူတို႔ ေရာက္ရာအရပ္က ဂုဏ္ယူေစရမယ္” ဟု မခင္ဥမၼာက ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ သမိုင္းတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ိဳးဆက္ဆိုသည္မွာ အစဥ္အၿမဲ အသစ္ျဖစ္ေပၚေနသည္ဟု ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ျပန္လည္တည္ေထာင္ရာတြင္ တဦးအပါအဝင္ျဖစ္ခဲ့သူ ကိုတင္ေအးက ေျပာျပသည္။ ကိုတင္ေအးမွာ လက္ရွိတြင္ ထိုင္း - ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထုိင္လွ်က္ရွိၿပီး ဗမာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ႏုိင္ငံျခားေရး တာဝန္ခံအျဖစ္ ထမ္းေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။
“တခ်ိဳ႕က ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီအေရး တိုက္ပြဲႀကီးက ၾကာလာၿပီ အီေနၿပီလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းသားေတြ ၾကားမွာ ဒီျပႆနာမရွိဘူး။ က်ေနာ္တို႔ေရွ႕က ေက်ာင္းသားေတြဆီကတဆင့္ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ခဲ့ၾကတယ္ .. ။ ခြပ္ေဒါင္းအလံ ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔ လက္ထက္က်မွ ျဖစ္လာတာ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔သယ္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားအလံကို ၂၀၀၇ ေက်ာင္းသားေတြအထိ ဆက္သယ္တာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံရဲ႕ ေက်ာင္းသားတာဝန္၊ ကိုယ့္ျပည္သူလူထုအတြက္ သမိုင္းေပးတာဝန္ေတြကို အဲဒီေခတ္ရဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြက ထမ္းကို ထမ္းရမယ္။ ထမ္းမယ္လို႔လည္း က်ေနာ္ ယံုၾကည္တယ္” ဟု ကိုတင္ေအးက ကိုဖုန္းေမာ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ေျပာသည္။
ေအးခ်မ္းေျမ့
၂၀၀၉၊ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ဧရာဝတီ ဝက္ဘ္ဆုိုက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါးကို အနည္းငယ္ ျပင္ဆင္၍ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပသည္။
ဗမာၿပည္သူၿပည္သားမ်ားအားလံုးကက်ဆံုးေလၿပီးေသာအာဇာနည္ႀကီးမ်ားအားလံုးကိုအေလးၿပဳကတိသစၥာဆိုႀကပါတယ္။
အာဇာနည္ႀကီးမ်ားနဲ႔က်ေတာ္တို႔အားလံုးရည္မွန္းတဲ့၊
တရားမ်ွတေသာဒီမိုကေရစီနိဳင္ငံ့ေတာ္ႀကီးကိုေရာက္ေအာင္ခ်ီတက္ႀကပါ္စို႔။