ပန္းခ်ီကို ျမတ္ႏုိးခင္တြယ္သူ ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္း ( ဦးေပၚသိမ္း) အသက္ ၆၇ ႏွစ္ ဟာ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ မွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု တကၠဆတ္ ျပည္နယ္ Big Spring အရပ္တြင္ ကြယ္လြန္အနိစၥ ေရာက္သြား တယ္လို႔ နီးစပ္သူ တဦးက ေျပာပါတယ္။ ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ ေရႊဘုိနယ္က ျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၇ ခုနွစ္က ေမြးဖြားခဲ့ ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔က ဧရာဝတီ ျမန္မာပုိင္း စာမ်က္ႏွာမွာ ေဖာ္ျပခ့ဲတ့ဲ ပန္းခ်ီေပၚသိမ္း အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္က ကုိစုိး ျဖစ္ပါတယ္။
အႏုပညာဆိုတာ
စိတ္ကူးရဖို႔ ပုံသဏၭာန္ ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ယူဖို႔သာ ျဖစ္တယ္…။
ပစၥည္းတခုျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာ အႏုပညာ မဟုတ္…။
လီယိုနာဒို ဒါ ဗင္ခ်ီ (၁၄၅၂ – ၁၅၁၉)
အေရာင္ေတြ၊ အ႐ုပ္ေတြ၊ အလင္းအေမွာင္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းခင္းက်င္းထားတဲ့ I am Cadmium Red ဆုိတဲ့ ခန္းမထဲကို ေရာက္သြားရင္ပဲ နားထဲမွာ ဘုရားပုထိုးေစတီေတြရဲ႕ ဆည္းလည္း လႈပ္သံေတြ၊ ဦးပဥၨင္းေတြ ကုိရင္ကေလးေတြရဲ႕ စာ၀ါလိုက္သံေတြ၊ ဗုဒၶ ဓမၼ တရားသံေတြကို စိတ္အာ႐ုံမွာ ခံစားၾကားေယာင္ လာမိ တယ္။
အထင္ကရ ပုဂံ ၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာ ႀကီးခဲ့တဲ့ မႏၲေလး၊ အထက္ အညာ၊ ေအာက္ျပည္
ေအာက္႐ြာက ပဲခူး စတဲ့ ျမန္မာ့ ေျမေပၚက ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ ဘာသာ သာသနာရဲ႕ အရိပ္ အာ၀ါသေတြရွိရာ ဘုရား ေက်ာင္းကန္ အရပ္ေဒသေတြဆီ ေရာက္သြားေအာင္ ပန္းခ်ီကားေတြ က ေခၚေဆာင္သြားေနရဲ႕။
သူ႔ ပန္းခ်ီကားအမ်ားစုက ဗုဒၶ၀ါဒကုိ အေၾကာင္းအရာအေနနဲ႔ အေျခခံၿပီးေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာဟန္နဲ႔ ပုံေဖာ္ေရးရင္း ျမန္မာ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ေတြလည္း ပါလာရတယ္လို႔ ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းက ဆိုပါတယ္။
ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းက “ပန္းခ်ီေရးတာဟာ ၀ိပႆနာအလုပ္၊ မဟာသတိပဌာန္ အလုပ္၊ သမထေရာ ၀ိပႆနာပါ ၂ မ်ိဳးစလုံး ပါသြားတာ” လို႔လည္း ေျပာျပတယ္။
Crimson spirit (ၾကက္ေသြးေရာင္ စိတ္၀ိညာဥ္) လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ တကားလုံး ၾကက္ေသြးေရာင္ လႊမ္းေနတဲ့ေစတီပုံ ပန္းခ်ီကားကို ၾကည့္ၿပီး ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသူ အမ်ိဳးသမီးတဦးက “အေရာင္သုံးတာ ထူးျခားလို႔ က်မ စိတ္၀င္စားေအာင္ ဖမ္းစား ႏုိင္တယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဗဂ်ီေအာင္စိုးရဲ႕ “ပန္းခ်ီ အႏွစ္သည္ အေရာင္ျဖစ္သည္” ဆိုတဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ကို အမွတ္ရလိုက္ မိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းကေတာ့ သူ႔မွာ အေရာင္အစြဲ၊ ေရးတဲ့ဟန္ အေသကိုင္စြဲတာမ်ိဳး မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
I am Cadmium Red ဆိုတာကိုက Primary color အေျခခံ အဓိကက်တဲ့အေရာင္ကို ယူထားေပမယ့္ တိက်ျပတ္သားတယ္၊ လုပ္တဲ့အလုပ္အေပၚမွာ သစၥာရွိတယ္၊ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိဘူးဆုိၿပီး သူ႔က်င့္၀တ္သိကၡာနဲ႔ တထပ္တည္းက်ေအာင္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားတာလို႔လည္း ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းက ရွင္းျပတယ္။
ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းရဲ႕ပန္းခ်ီကားေပါင္း ၃၅ ကား ပါ၀င္တဲ့ I am Cadmium Red လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ တကုိယ္ေတာ္ျပ ပြဲကို ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕က သု၀ဏၰဘူမိ ပန္းခ်ီျပခန္းမွာ ၾသဂုတ္လ၂၇ ရက္ကေန စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္အထိ က်င္းပေနတာပါ။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ တကိုိယ္ေတာ္ျပပြဲေတြကို ၁၉၇၃ က စခဲ့ၿပီး အခုတႀကိမ္နဲ႔ပါဆိုရင္ ၉ ႀကိမ္ေလာက္ ရွိပါၿပီ။
သု၀ဏၰဘူမိ ျပခန္းပိုင္ရွင္ မမာမာ က တကို္ယ္ေတာ္ ပန္းခ်ီျပပြဲေတြကို ထူးျခားတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြရဲ႕ လက္ရာေတြနဲ႔သာ ေရြးခ်ယ္ က်င္းပတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်မ ငယ္ကတည္းက သူ႔ ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီေတြကို ႀကိဳက္ခဲ့တာပါ၊ သူက ျမန္မာ႐ုိးရာ၊ အထူးသျဖင့္ အညာရဲ႕ဓေလ့စ႐ိုက္နဲ႔ အေငြ႕အသက္ေတြကို ေရးတယ္။ က်မကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီ အေငြ႕အသက္္ေတြကို ခံစားရလို႔ ျပပြဲလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ မမာမာက ေျပာျပပါတယ္။
အခုျပပြဲက ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းရဲ႕ လက္ရာေတြမွာ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီ က်ဴဗစ္ဇင္ (Cubism) မွန္ကူကြက္လို ေရး နည္း၊ စိတၱဇပန္းခ်ီေခၚ ျဒပ္မဲ့ ပန္းခ်ီနည္း (Abstract)၊ စိတ္ခံစားခ်က္ကို အေရာင္ေတြ အလင္း အေမွာင္ေတြနဲ႔ ထုတ္ေဖာ္ျပတဲ့ (Impressionism) နည္း စတဲ့ ေရး နည္း ေရးဟန္ အစုံနဲ႔ အေရာင္သုံး ရာမွာလည္း ပန္းခ်ီ ဆရာကို အေရာင္ တေရာင္တည္းက လႊမ္းမိုးေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အေရာင္ အစုံ သုံးတာေတြ႕ရပါတယ္။
႐ုပ္ပုံေတြအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာ့႐ိုးရာ ကေလးကစားစရာ အ႐ုပ္ပုံေတြ၊ ဆင္႐ုပ္ေတြကအစ ဘုန္းႀကီး
ေက်ာင္း၊ ေလွ၊ နန္းေတာ္ ေဆာင္၊ ေက်ာက္စာတိုင္၊ မႏၲေလး အမရပူရ ေတာင္သမန္အင္းက ဦးပိန္ တံတား၊ ေစတီ ပုထိုးေတြအထိ ပန္းခ်ီကားေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ ရတယ္။
အဲဒီ ပန္းခ်ီကားေတြထဲက I am Burmese လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့
ေက်ာက္သင္ပုန္းပုံ ပန္းခ်ီကားေလးက လည္း ထူးျခားေနတာမို႔ ပန္းခ်ီဆရာကို
ေမးမိပါေသးတယ္။
“က်ေနာ္က အေမရိကန္မွာ ေနေပမယ့္ ျမန္မာအစစ္ ေရႊဘိုသား။ ဘယ္ႏုိင္ငံပဲ ေရာက္ေရာက္ ျမန္မာ ဟာ ျမန္မာပါပဲ။ ဒီ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ေရးထားတဲ့ ကားေလးပါ။ ျမင္တဲ့သူတိုင္းက ႀကိဳက္ၾကတယ္၊ ပန္းခ်ီကား ကလည္း ခ်စ္စရာေလးေလ” လို႔ ပန္းခ်ီ ဆရာက ျပန္ ရွင္း ျပပါတယ္။
ျမန္မာ ပန္းခ်ီဆရာေတြရဲ႕ လက္ရာေတြအပါအ၀င္ ပန္းခ်ီကား စုေဆာင္းတဲ့ ထိုင္းလူမ်ိဳး ဟိုတယ္ပိုင္ရွင္ အမ်ိဳးသားတဦးကလည္း အဲဒီ ေက်ာက္သင္ပုန္း ပုံ ကားေလးကို ႀကိဳက္လို႔ ၀ယ္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အေရွ႕မွာ ထိုင္း ဆရာ၀န္ တဦးက ၀ယ္ထားၿပီးႏွင့္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ လက္ရွိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ေနထိုင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ထြက္ခြာခဲ့တာ ၂၆ ႏွစ္ရွိၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ အေရးအခင္းမွာ ဦးသန္႔ ပုံတူေရးဆြဲမႈ၊ အလုပ္သမား အေရးအခင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ အဖုံး သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံ ေရးဆြဲမႈ အပါအ၀င္ ပန္းခ်ီေရးဆြဲ မႈေတြေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရတာ ၄ ႀကိမ္ ႀကံဳခဲ့ရဖူးသူပါ။
ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာရွိစဥ္က ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေမာ္ဒန္ ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းနဲ႔ အတူတြဲၿပီး ပန္းခ်ီအႏုပညာအလုပ္ေတြ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါ ေသးတယ္။
ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းက “သူက အႏုပညာအေပၚမွာ အရမ္းကိုထက္သန္တဲ့ လူတေယာက္ေပါ့။ ပန္းခ်ီေရး တာလည္း ေလာဘႀကီး တယ္။ ေရးနည္းေတြကလည္း ေကာင္းတယ္။ ေနရာ မေရြးဘူး၊ အေၾကာင္းအရာ မေရြးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူဟာ ေရးအားလည္း ေကာင္းတယ္၊ ဖန္တီးအား လည္း ေကာင္းတယ္၊ အႏုပညာလည္း ေလာဘႀကီးတဲ့ လူ တေယာက္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္” လုိ႔ ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းကို မွတ္ခ်က္ ေပးပါတယ္။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းနဲ႔ ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းတို႔ ၂ ဦးဟာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ေလာက္က ရန္ကုန္မွာ Peacock Gallery (ဥေဒါင္းမင္း ပန္းခ်ီျပ ခန္း) ဖြင့္ၿပီး အတူ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ ရင္းႏွီးသူေတြျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္ေလာက္က ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရးတဲ့
“ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္း
ေရး” စာအုပ္ မ်က္ႏွာဖုံးကိုလည္း ေရးဆြဲေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စာအုပ္ဟာ အဂတိ တရား ေလးပါးကေန လြတ္ကင္းေရးကို အဓိက ေရးတဲ့ စာအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းရဲ႕ပန္းခ်ီကားေတြထဲမွာလည္း Bhava in Sasana (သာသနာထဲက ဘ၀) လို႔ အမည္ေပး ထားတဲ့ ပန္းခ်ီကား တကား ကိုေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီကားက ကမ္းစပ္မွာ ဆိုက္ကပ္ထားတဲ့ ေလွပုံေတြကို အျဖဴအမည္းနဲ႔ ဆြဲထားတာပါ။ ေလွတစီးရဲ႕ ရြက္ႀကိဳးမွာေတာ့ သာသနာ့ အလံကို ခ်ိတ္ထားပါတယ္။
ဘ၀ သံသရာက လြတ္ေျမာက္ရာ ေအးၿငိမ္းရာကို သယ္ေဆာင္သြားမယ့္ နိဗၺာန္ ကူးတို႔ ေလွပုံလို႔ ေတြး ယူလို႔ ရႏုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ လူေတြဟာ ေအးၿငိမ္းေသာ သႏၲပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္လိုၾကတယ္ မဟုတ္ပါလား။
အဲဒီလို ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့စ႐ိုက္ပန္းခ်ီေတြ ေရးဆြဲရင္းနဲ႔ စိတ္ထိခိုက္ရတယ္လို႔လည္း ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းက ေျပာျပပါေသးတယ္။
“က်ေနာ္ အခုေရးတဲ့ ပန္းခ်ီကား တကားဆြဲတိုင္း တခါငို ဆိုသလိုပါပဲ။ ၃၅ ကားဆိုေတာ့ ၃၅ ခါ ငိုရပါတယ္။ က်ေနာ္ ျမန္မာကို ခ်စ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ မျပန္ခ်င္ေသးဘူး၊ က်ေနာ္ မျပန္ႏုိင္ေသးဘူးေလ” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
သူဟာ အခု ေန႔စဥ္လိုလို ဗုဒၶ ဓမၼ ေတြကို ေလ့လာက်င့္ႀကံတာရယ္၊ ပန္းခ်ီ အႏုပညာ အလုပ္ရယ္ ကို အဓိကလုပ္ ေနရင္းက ေရွ႕ကို ေမွ်ာ္လင့္တာေတြ၊ လိုခ်င္ေတာင့္တမႈ ဆႏၵ အစြဲေတြ ေလ်ာ့လာ တယ္လို႔ လည္း ေျပာျပပါတယ္။
အဲဒီလို ပန္းခ်ီဆရာရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြနဲ႔ ႏႈတ္ဆက္ခြဲခြာၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ၿဗိတိသွ် ကဗ်ာဆရာ ႐ုဒ္ယာ့ဒ္ ကစ္ပလင္း ေရးတဲ့ IF ကဗ်ာထဲက အပိုင္းအစ တခ်ိဳ႕ အေတြးထဲကို ေရာက္လာ ပါေတာ့တယ္။
အကယ္၍…
စိတ္ကူး အိ္ပ္မက္ေတြဟာ
မင္းအေပၚ မလႊမ္းမိုးေစဘဲ စိတ္ကူးႏုိင္မယ္ ဆိုရင္…။ ။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔က ဧရာဝတီ ျမန္မာပုိင္း စာမ်က္ႏွာမွာ ေဖာ္ျပခ့ဲတ့ဲ ပန္းခ်ီေပၚသိမ္း အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္က ကုိစုိး ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ကို လြမ္းေနတဲ့
ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီ
အႏုပညာဆိုတာ
စိတ္ကူးရဖို႔ ပုံသဏၭာန္ ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ယူဖို႔သာ ျဖစ္တယ္…။
ပစၥည္းတခုျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာ အႏုပညာ မဟုတ္…။
အေရာင္ေတြ၊ အ႐ုပ္ေတြ၊ အလင္းအေမွာင္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းခင္းက်င္းထားတဲ့ I am Cadmium Red ဆုိတဲ့ ခန္းမထဲကို ေရာက္သြားရင္ပဲ နားထဲမွာ ဘုရားပုထိုးေစတီေတြရဲ႕ ဆည္းလည္း လႈပ္သံေတြ၊ ဦးပဥၨင္းေတြ ကုိရင္ကေလးေတြရဲ႕ စာ၀ါလိုက္သံေတြ၊ ဗုဒၶ ဓမၼ တရားသံေတြကို စိတ္အာ႐ုံမွာ ခံစားၾကားေယာင္ လာမိ တယ္။
အထင္ကရ ပုဂံ ၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာ ႀကီးခဲ့တဲ့ မႏၲေလး၊ အထက္ အညာ၊ ေအာက္ျပည္
ေအာက္႐ြာက ပဲခူး စတဲ့ ျမန္မာ့ ေျမေပၚက ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ ဘာသာ သာသနာရဲ႕ အရိပ္ အာ၀ါသေတြရွိရာ ဘုရား ေက်ာင္းကန္ အရပ္ေဒသေတြဆီ ေရာက္သြားေအာင္ ပန္းခ်ီကားေတြ က ေခၚေဆာင္သြားေနရဲ႕။
သူ႔ ပန္းခ်ီကားအမ်ားစုက ဗုဒၶ၀ါဒကုိ အေၾကာင္းအရာအေနနဲ႔ အေျခခံၿပီးေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာဟန္နဲ႔ ပုံေဖာ္ေရးရင္း ျမန္မာ လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ေတြလည္း ပါလာရတယ္လို႔ ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းက ဆိုပါတယ္။
ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းက “ပန္းခ်ီေရးတာဟာ ၀ိပႆနာအလုပ္၊ မဟာသတိပဌာန္ အလုပ္၊ သမထေရာ ၀ိပႆနာပါ ၂ မ်ိဳးစလုံး ပါသြားတာ” လို႔လည္း ေျပာျပတယ္။
Crimson spirit (ၾကက္ေသြးေရာင္ စိတ္၀ိညာဥ္) လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ တကားလုံး ၾကက္ေသြးေရာင္ လႊမ္းေနတဲ့ေစတီပုံ ပန္းခ်ီကားကို ၾကည့္ၿပီး ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသူ အမ်ိဳးသမီးတဦးက “အေရာင္သုံးတာ ထူးျခားလို႔ က်မ စိတ္၀င္စားေအာင္ ဖမ္းစား ႏုိင္တယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
Crimson Spirit (ဓာတ္ပံု - ကိုစိုး)
ဒါေပမယ့္ ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းကေတာ့ သူ႔မွာ အေရာင္အစြဲ၊ ေရးတဲ့ဟန္ အေသကိုင္စြဲတာမ်ိဳး မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
I am Cadmium Red ဆိုတာကိုက Primary color အေျခခံ အဓိကက်တဲ့အေရာင္ကို ယူထားေပမယ့္ တိက်ျပတ္သားတယ္၊ လုပ္တဲ့အလုပ္အေပၚမွာ သစၥာရွိတယ္၊ ေဖာက္ျပန္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိဘူးဆုိၿပီး သူ႔က်င့္၀တ္သိကၡာနဲ႔ တထပ္တည္းက်ေအာင္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားတာလို႔လည္း ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းက ရွင္းျပတယ္။
ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီဆရာ ေပၚသိမ္းရဲ႕ပန္းခ်ီကားေပါင္း ၃၅ ကား ပါ၀င္တဲ့ I am Cadmium Red လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ တကုိယ္ေတာ္ျပ ပြဲကို ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕က သု၀ဏၰဘူမိ ပန္းခ်ီျပခန္းမွာ ၾသဂုတ္လ၂၇ ရက္ကေန စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္အထိ က်င္းပေနတာပါ။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ တကိုိယ္ေတာ္ျပပြဲေတြကို ၁၉၇၃ က စခဲ့ၿပီး အခုတႀကိမ္နဲ႔ပါဆိုရင္ ၉ ႀကိမ္ေလာက္ ရွိပါၿပီ။
သု၀ဏၰဘူမိ ျပခန္းပိုင္ရွင္ မမာမာ က တကို္ယ္ေတာ္ ပန္းခ်ီျပပြဲေတြကို ထူးျခားတဲ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြရဲ႕ လက္ရာေတြနဲ႔သာ ေရြးခ်ယ္ က်င္းပတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်မ ငယ္ကတည္းက သူ႔ ေမာ္ဒန္ ပန္းခ်ီေတြကို ႀကိဳက္ခဲ့တာပါ၊ သူက ျမန္မာ႐ုိးရာ၊ အထူးသျဖင့္ အညာရဲ႕ဓေလ့စ႐ိုက္နဲ႔ အေငြ႕အသက္ေတြကို ေရးတယ္။ က်မကိုယ္တိုင္လည္း အဲဒီ အေငြ႕အသက္္ေတြကို ခံစားရလို႔ ျပပြဲလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ မမာမာက ေျပာျပပါတယ္။
အခုျပပြဲက ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းရဲ႕ လက္ရာေတြမွာ ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီ က်ဴဗစ္ဇင္ (Cubism) မွန္ကူကြက္လို ေရး နည္း၊ စိတၱဇပန္းခ်ီေခၚ ျဒပ္မဲ့ ပန္းခ်ီနည္း (Abstract)၊ စိတ္ခံစားခ်က္ကို အေရာင္ေတြ အလင္း အေမွာင္ေတြနဲ႔ ထုတ္ေဖာ္ျပတဲ့ (Impressionism) နည္း စတဲ့ ေရး နည္း ေရးဟန္ အစုံနဲ႔ အေရာင္သုံး ရာမွာလည္း ပန္းခ်ီ ဆရာကို အေရာင္ တေရာင္တည္းက လႊမ္းမိုးေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အေရာင္ အစုံ သုံးတာေတြ႕ရပါတယ္။
႐ုပ္ပုံေတြအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာ့႐ိုးရာ ကေလးကစားစရာ အ႐ုပ္ပုံေတြ၊ ဆင္႐ုပ္ေတြကအစ ဘုန္းႀကီး
ေက်ာင္း၊ ေလွ၊ နန္းေတာ္ ေဆာင္၊ ေက်ာက္စာတိုင္၊ မႏၲေလး အမရပူရ ေတာင္သမန္အင္းက ဦးပိန္ တံတား၊ ေစတီ ပုထိုးေတြအထိ ပန္းခ်ီကားေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ ရတယ္။
I am Burmese (ဓာတ္ပံု - ကိုစိုး)
“က်ေနာ္က အေမရိကန္မွာ ေနေပမယ့္ ျမန္မာအစစ္ ေရႊဘိုသား။ ဘယ္ႏုိင္ငံပဲ ေရာက္ေရာက္ ျမန္မာ ဟာ ျမန္မာပါပဲ။ ဒီ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ေရးထားတဲ့ ကားေလးပါ။ ျမင္တဲ့သူတိုင္းက ႀကိဳက္ၾကတယ္၊ ပန္းခ်ီကား ကလည္း ခ်စ္စရာေလးေလ” လို႔ ပန္းခ်ီ ဆရာက ျပန္ ရွင္း ျပပါတယ္။
ျမန္မာ ပန္းခ်ီဆရာေတြရဲ႕ လက္ရာေတြအပါအ၀င္ ပန္းခ်ီကား စုေဆာင္းတဲ့ ထိုင္းလူမ်ိဳး ဟိုတယ္ပိုင္ရွင္ အမ်ိဳးသားတဦးကလည္း အဲဒီ ေက်ာက္သင္ပုန္း ပုံ ကားေလးကို ႀကိဳက္လို႔ ၀ယ္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔အေရွ႕မွာ ထိုင္း ဆရာ၀န္ တဦးက ၀ယ္ထားၿပီးႏွင့္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ လက္ရွိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ေနထိုင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ထြက္ခြာခဲ့တာ ၂၆ ႏွစ္ရွိၿပီလို႔ ေျပာပါတယ္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ အေရးအခင္းမွာ ဦးသန္႔ ပုံတူေရးဆြဲမႈ၊ အလုပ္သမား အေရးအခင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ အဖုံး သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံ ေရးဆြဲမႈ အပါအ၀င္ ပန္းခ်ီေရးဆြဲ မႈေတြေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရတာ ၄ ႀကိမ္ ႀကံဳခဲ့ရဖူးသူပါ။
ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာရွိစဥ္က ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေမာ္ဒန္ ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းနဲ႔ အတူတြဲၿပီး ပန္းခ်ီအႏုပညာအလုပ္ေတြ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါ ေသးတယ္။
ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းက “သူက အႏုပညာအေပၚမွာ အရမ္းကိုထက္သန္တဲ့ လူတေယာက္ေပါ့။ ပန္းခ်ီေရး တာလည္း ေလာဘႀကီး တယ္။ ေရးနည္းေတြကလည္း ေကာင္းတယ္။ ေနရာ မေရြးဘူး၊ အေၾကာင္းအရာ မေရြးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူဟာ ေရးအားလည္း ေကာင္းတယ္၊ ဖန္တီးအား လည္း ေကာင္းတယ္၊ အႏုပညာလည္း ေလာဘႀကီးတဲ့ လူ တေယာက္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္” လုိ႔ ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းကို မွတ္ခ်က္ ေပးပါတယ္။
ပန္းခ်ီေပၚသိမ္းနဲ႔ ပန္းပုဆရာ ဆန္နီညိန္းတို႔ ၂ ဦးဟာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ေလာက္က ရန္ကုန္မွာ Peacock Gallery (ဥေဒါင္းမင္း ပန္းခ်ီျပ ခန္း) ဖြင့္ၿပီး အတူ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ ရင္းႏွီးသူေတြျဖစ္ပါတယ္။
Bhava in Sasana (ဓာတ္ပံု - ဧရာဝတီ)
ေရး” စာအုပ္ မ်က္ႏွာဖုံးကိုလည္း ေရးဆြဲေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စာအုပ္ဟာ အဂတိ တရား ေလးပါးကေန လြတ္ကင္းေရးကို အဓိက ေရးတဲ့ စာအုပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းရဲ႕ပန္းခ်ီကားေတြထဲမွာလည္း Bhava in Sasana (သာသနာထဲက ဘ၀) လို႔ အမည္ေပး ထားတဲ့ ပန္းခ်ီကား တကား ကိုေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီကားက ကမ္းစပ္မွာ ဆိုက္ကပ္ထားတဲ့ ေလွပုံေတြကို အျဖဴအမည္းနဲ႔ ဆြဲထားတာပါ။ ေလွတစီးရဲ႕ ရြက္ႀကိဳးမွာေတာ့ သာသနာ့ အလံကို ခ်ိတ္ထားပါတယ္။
ဘ၀ သံသရာက လြတ္ေျမာက္ရာ ေအးၿငိမ္းရာကို သယ္ေဆာင္သြားမယ့္ နိဗၺာန္ ကူးတို႔ ေလွပုံလို႔ ေတြး ယူလို႔ ရႏုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ လူေတြဟာ ေအးၿငိမ္းေသာ သႏၲပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္လိုၾကတယ္ မဟုတ္ပါလား။
အဲဒီလို ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့စ႐ိုက္ပန္းခ်ီေတြ ေရးဆြဲရင္းနဲ႔ စိတ္ထိခိုက္ရတယ္လို႔လည္း ပန္းခ်ီ ေပၚသိမ္းက ေျပာျပပါေသးတယ္။
“က်ေနာ္ အခုေရးတဲ့ ပန္းခ်ီကား တကားဆြဲတိုင္း တခါငို ဆိုသလိုပါပဲ။ ၃၅ ကားဆိုေတာ့ ၃၅ ခါ ငိုရပါတယ္။ က်ေနာ္ ျမန္မာကို ခ်စ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ မျပန္ခ်င္ေသးဘူး၊ က်ေနာ္ မျပန္ႏုိင္ေသးဘူးေလ” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။
သူဟာ အခု ေန႔စဥ္လိုလို ဗုဒၶ ဓမၼ ေတြကို ေလ့လာက်င့္ႀကံတာရယ္၊ ပန္းခ်ီ အႏုပညာ အလုပ္ရယ္ ကို အဓိကလုပ္ ေနရင္းက ေရွ႕ကို ေမွ်ာ္လင့္တာေတြ၊ လိုခ်င္ေတာင့္တမႈ ဆႏၵ အစြဲေတြ ေလ်ာ့လာ တယ္လို႔ လည္း ေျပာျပပါတယ္။
အဲဒီလို ပန္းခ်ီဆရာရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြနဲ႔ ႏႈတ္ဆက္ခြဲခြာၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ၿဗိတိသွ် ကဗ်ာဆရာ ႐ုဒ္ယာ့ဒ္ ကစ္ပလင္း ေရးတဲ့ IF ကဗ်ာထဲက အပိုင္းအစ တခ်ိဳ႕ အေတြးထဲကို ေရာက္လာ ပါေတာ့တယ္။
အကယ္၍…
စိတ္ကူး အိ္ပ္မက္ေတြဟာ
မင္းအေပၚ မလႊမ္းမိုးေစဘဲ စိတ္ကူးႏုိင္မယ္ ဆိုရင္…။ ။
0 comments :
Post a Comment